σχέδιο Νεοκλής Κυριάκου

Γιώργος Μοράρης

Νυμφοφιλία

Διαλέγετε το στοιχείο του ανέμου

καμωμένες από πάθη

που γίνονται διώκτες σας.

Τις δροσερές πνοές σας

αναζητούν να τις στραγγίσουν κυνηγοί

που θήλασαν μαστό μαινάδας.

Κρύβουν στις μπότες τους

πόδια τράγου

κι εσείς καταχθόνια θέλγητρα

να πολλαπλασιάζετε με τη βλάστηση

τον εαυτό σας.

Ακούμε τη φωνή του ς:

΄Οσες μπολιάστηκαν μ΄αγέρωχες δρυς

δεν συγγενεύουν με το αίμα των νυμφών;

Ντρέπονται τα πέπλα

κι έχουνε κόσμημα τη γύμνια –

Ακούμε τη φωνή σας:

- ΄Όταν πέφτουν τα πέπλα

μας χωρίζουν απ΄τους θεούς –

Κατευθύνετε τη φυγή μας

σ΄ένα μονοπάτι  που οδηγεί

στο σκοτεινό πνεύμα του δάσους.

Τότε μας κυκλώνετε

με μια χορευτική σκιά της μέλισσας

γύρω απ΄το νέκταρ του σπασμού μας

κρατώντας στο κλείσιμο των μηρών σας

τον πάταγο του ποταμού.

Τόσο αστείρευτοι κόλποι

όσο η καμπύλη του ορίζοντα

όταν ο ήλιος στο διάπυρο βύθισμά του

σε κείνο το αποδημητικό λυκόφως

ζωγραφίζει σύντομη

την αθάνατη μέρα μας.

- 

ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΑΙΣΘΗΤΙΚΩΝ ΑΞΙΩΝ ( ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ)

Αλλοι μεγάλοι διανοούμενοι και ερευνητές της Σκέψης, ( Goethe, Marx, Hegel), έκαναν το ίδιο αργότερα, και σήμερα η Αισθητική, είναι μια ανεξάρτητη επιστήμη, που, αν και περίπλοκη αρκετά, μπορεί να φωτίσει τον μελετητή, που διαθέτει το ανάλογο φιλοσοφικό υπόβαθρο. Εμείς όμως θα δούμε το πράγμα, απ’ τη δική μας οπτική γωνία, χωρίς να περιπλακούμε σε ατελείωτους και λαβυρινθώδεις συλλογισμούς και αναλύσεις, με έννοιες όσο γίνεται πιο απλές και προσιτές στον καθένα από μας.


Ξεκινώντας από τη Φύση, συνηθίζουμε να θαυμάζουμε το γυμνασμένο αρμονικό σώμα, το υγιές κορμί και να απεχθανόμαστε τον άρρωστο, καχεκτικό και αγύμναστο οργανισμό. Θαυμάζουμε ένα ωραίο άλογο, ένα ψηλό και γερό δέντρο, αλλά μαγευόμαστε τα ίδιο, μπροστά σ΄ένα ολοπόρφυρο δειλινό, ή ένα πανοραμικό τοπίο. Χρησιμοποιούμε αυθόρμητα τη λέξη ωραίο, για να δηλώσουμε τα ευχάριστα συναισθήματα που ξεχειλίζουμε… Το δυνατό και υγιές συνδέεται με το ωραίο. Στην εκστατική ένωσή μας με τη φύση, σε μια ώρα ασυνήθιστη, εγκωμιάζουμε το αντικείμενο του θαυμασμού μας, με το ίδιο επίθετο. Στην παρούσα όμως περίπτωση, μας ενδιαφέρει αυτή η έννοια, όχι σαν επίθετο, αλλά σαν ουσιαστικό, και τη μεταθέτουμε από τη Φύση, στη σφαίρα της Αισθητικής.

Για να αισθανθούμε το ωραίο, πρέπει να είμαστε ευπαθείς δέκτες, καλλιεργημένοι, ευαίσθητοι, πρέπει να θέλουμε να γνωρίσουμε αυτή την εμπειρία, πρέπει να διψούμε για Τέχνη και να την θεωρούμε μια γνώση αξιόλογη και αναγκαία για το Πνεύμα μας. ΄Αλλως πως, είναι μάλλον απίθανο να λειτουργήσουμε αισθητικά. Ο άνθρωπος εκπαιδεύεται, για να είναι σε θέση να κατανοεί, και να απολαμβάνει αυτή την εμπειρία, στις σύνθετες εκδηλώσεις της.

Αν και τα πρότυπα του ωραίου που ο κόσμος κληρονόμησε από τους Αρχαίους ΄Ελληνες, επιβίωσαν μέχρι σήμερα, εντούτοις πολλά πράγματα άλλαξαν και διαφοροποιήθηκαν μέσα στους αιώνες. Πολλές επιρροές προσλήφθηκαν και αφομοιώθηκαν στη ροή της ιστορίας, και η μεγάλη αυτή παράδοση, που με την Αναγέννηση διαμόρφωσε τους κώδικες καλλιτεχνικής έκφρασης σε όλη την Ευρώπη, αρκετές φορές ταρακουνήθηκε και τέθηκε σε αμφισβήτηση και κριτική ανάλυση. Δεν είναι άσχετο αυτό με την εξάπλωση του Χριστιανισμού από τη μια, και την εξέλιξη της επιστήμης από την άλλη, όπου καινούριες συνθήκες και καινούρια οράματα, ήταν φυσικό να αλλοιώσουν το αισθητικό εγώ του ανθρώπου και να τον σπρώξουν να αναζητά κάθε τόσο ανανεωμένα σύμβολα και νέες φόρμες, για να εκφράσει νέα νοήματα και νέες εμπειρίες. ΄Αρα η κατανόηση της Τέχνης προϋποθέτει κάποτε ιστορική συνείδηση, αν είναι να μη λιθοβολούμε εμείς πρώτοι τους καινοτόμους και επαναστάτες δημιουργούς της.

Το ωραίο είναι πρώτ΄απ΄όλα μέσα μας. Ο δημιουργός μας προσφέρει το εργαλείο, να το ανακαλύψουμε, να το βγάλουμε έξω. Η ψυχή του ανθρώπου μοιάζει σαν ένα μεταλλείο. Ο καλλιτέχνης μας βοηθά να ανασύρουμε αυτό τα πολύτιμο μετάλλευμα που έχουμε βαθειά μέσα μας και να το γνωρίσουμε, να το καταλάβουμε. Είναι διεργασία που λαμβάνει χώραν υπόγεια, σκοπός της να ζωντανέψει όλο το είναι μας, να μας «θεραπεύσει». Πιστεύω απόλυτα πως η Τέχνη, στην πολύ πλατειά της λειτουργικότητα , πέραν από του να είναι και συνάμα γνωστική και διδακτική, πολιτική και θρησκευτική, είναι «θεραπευτική». Ισορροπεί τον άνθρωπο, θεραπεύει πληγές της ψυχής, δίνει νόημα στο χάος, πλουτίζει τον εσωτερικό κόσμο, εξυψώνει πάνω από την τύρβη της καθημερινότητας. Τον εξανθρωπίζει.

Με όλην αυτή τη δύναμη και επιρροή που μπορεί να έχει στον άνθρωπο, όχι λίγες φορές χρησιμοποιήθηκε σαν όπλο της εξουσίας ή της θρησκείας, για να προσεταιρισθεί τη μάζα, δηλ, τον κόσμο όπου η συνειδητή κρίση απουσιάζει. Χρησιμοποιήθηκε σαν εμβατήρια σε στρατούς, σαν προπαγάνδα σε πολέμους. Χρησιμοποιείται και σήμερα, για την εμπέδωση αξιών που εισάγονται αθόρυβα, από καταναλωτικές κοινωνίες, μαζί με τα προϊόντα τους.

Τώρα, πιο πολύ από χθές, χρειάζεται εκπαίδευση και προετοιμασία του πολίτη για να αντιλαμβάνεται ποιο είναι το ωραίο και ποιο είναι τα σκάρτο, στην κατανάλωση των εισαγομένων πολιτιστικών προϊόντων. Γιατί η έννοια του ωραίου δεν είναι μόνο συνδεδεμένη με τα μέσα έκφρασης, με το εξωτερικό κέλυφος του έργου Τέχνης, αλλά με αυτή ταύτην την ουσία του πράγματος, με την ιδέα που εκφράζεται, με το μήνυμα που θέτει ο δημιουργός σε κυκλοφορία. Σήμερα, όπου οι ιδέες, καμουφλαρισμένες με χίλιες δυο θελκτικές μορφές, κυκλοφορούν ανενόχλητα στα χέρια κερδοσκόπων εμπόρων, πρέπει να είμαστε σε θέση να ανιχνεύσουμε το ωραίο από το άσχημο, το ηθικό από το ανήθικο.

Εδώ τίθεται το ερώτημα, αν μπορούμε να ταυτίσουμε δυο ιδέες, ( ηθικό - ωραίο ),που ανήκουν φυσιολογικά σε διαφορετικά συστήματα αξιών. Ηθικής το ένα, Αισθητικής το άλλο. Η απάντηση δεν είναι δύσκολη, αν σκεφτούμε πως μια ιδέα με οποιοδήποτε ένδυμα κι αν την παρουσιάσουμε, για να είναι προοδευτικά τοποθετημένη, πρέπει να έχει σαν κίνητρο και σκοπό την απάμβλυνση των κοινωνικών διαφορών, τη στερέωση της Δημοκρατίας και στο σύνολό της να εξυπηρετεί τη ζωή και τις υγιείς δυνάμεις που την εκφράζουν. ΄Αρα υπάρχει ταύτιση όχι στα εξωτερικά σημεία αλλά στην ίδια την ουσία, γι αυτό και δεν μπορεί να είναι ωραία μια θέση πολεμόχαρη σε καιρούς ειρήνης, μια θέση ρατσιστική σε καιρούς παγκόσμιας συμφιλίωσης, μια ιδέα φανατισμού σε καιρούς συνδιαλλαγής και συναδέλφωσης. Ακόμα κι αν καμουφλαριστεί με ενδύματα πατριωτικά, ηθικοθρησκευτικά, ακόμη και αν μας δώσει ψευδώς την εντύπωση πως τα συμφέροντά μας προσωπικά και εθνικά, κινδυνεύουν, ανήκει στην αντίδραση και σαν ιδέα είναι οπισθοδρομική.

Κι έτσι φτάνουμε στο συμπέρασμα, πως η Τέχνη, δεν μπορεί να απομακρύνεται από τη ζωντανή πραγματικότητα, χωρίς βέβαια να καταντά επικίνδυνη προπαγάνδα, ή μασκαρεμένη προώθηση ψευδών ιδεωδών.

Η επαφή με τα καλλιτεχνικά πράγματα, καλλιεργεί το γούστο του ατόμου, κι έτσι έχουμε μια πρώτη αναγκαία βάση, που βοηθά στο πλησίασμα του έργου Τέχνης. «Όλοι κάνουμε μικροτεχνία», λέει ο Τσαρούχης. Ανεπτυγμένο γούστο σήμερα όμως, σημαίνει γνώση στην εκλογή προϊόντων, με καλαισθητική εμφάνιση, προς κατανάλωση. Δεν οδηγεί απαραίτητα, σε μια βαθύτερη, ουσιαστική σχέση με την Τέχνη, κι έτσι κινδυνεύουμε να πνιγούμε στα ρηχά, να χαθούμε στην επιφάνεια. Πρέπει να είμαστε έτοιμοι, να δούμε το ωραίο και πέραν του γούστου. Σε μορφές που δεν συνηθίσαμε, που δεν είμαστε εξοικειωμένοι, στην απλότητα, την αυστηρότητα του ύφους, στο αναπάντεχο.

Η ζωγραφική στη σύγχρονη εποχή, όπως και η ποίηση, διανύουν μια ιδιαίτερη περίοδο αναπροσαρμογής των εκφραστικών των μέσων. Η φωτογραφία, ο κινηματογράφος, η ψυχολογία, η επιστήμη, επηρέασαν και επέφεραν αλλαγές στη σχέση άνθρωπος – φύση, άνθρωπος – πολιτισμός και , κατά συνέπεια, δημιουργός –κοινωνία. Δεν περιμένουμε, ούτε ζητούμε εδώ κι ένα αιώνα, η ζωγραφική να αποτυπώνει σαν φωτογραφία τον εξωτερικό κόσμο, ούτε να μας διηγείται όπως ο Tintoretto «σκηνές σε στυλ κινηματογραφικό» ( Picasso ). H φωτογραφική μηχανή τα κάνει καλύτερα, σχεδόν τέλεια.

Σπουδασμένοι ζωγράφοι και αυτοδίδακτοι(naïf) – μια σχέση αρμονικής αλληλοσυμπλήρωσης. ΄Ηταν τότε που ο τελωνοφύλακας Henri Rousseau, έπαιξε σημαντικό ρόλο με τη δουλειά του, στη ζύμωση των καλλιτεχνικών αναζητήσεων και με την σταθερότητα της φόρμας του, επηρέασε τους τότε κυβιστές πρωτοπόρους Braque και Picasso. Μπορούμε να θυμηθούμε σύγχρονα παραδείγματα, στο δικό μας χώρο, τέτοιων φαινομενικά ανορθόδοξων σχέσεων, που εξακολουθούν να μας πείθουν, πως η ζωγραφική δεν διδάσκεται αλλά είναι σύμφυτη κλίση, και δεν υπακούει σε Ακαδημίες και προγράμματα. Θεόφιλος και Τσαρούχης. Κάσιαλλος και Διαμαντής συνεχίζουν να αποδεικνύουν την αναλλοίωτη φύση του ταλέντου, είτε φοιτήσεις σε Ακαδημίες είτε όχι.

΄Ολην αυτή τη διαδρομή έκανα, λαμβάνοντας υπόψη πως ο θεατής πρέπει πρώτα να πάρει τη σωστή στάση μέσα του και να μη αφήσει τις λαθεμένες μισές γνώσεις – γνώμες να τον εμποδίσουν από του να σταθεί αγνά και καθαρά μπροστά στο έργο που θέλει να νιώσει, κι έτσι να μπορέσει δίκαια, να μοιραστεί κι αυτός τη χαρά του δημιουργού. Δεν απευθύνομαι στον χωρικό. Αυτός την Τέχνη του, αυτήν που έχει ανάγκη ( και που του την στερήσαμε βίαια ) την αντιλαμβάνεται πολύ καλά.

Απευθύνομαι στον άνθρωπο της πόλεως, στον σπουδασμένο Κύπριο, αυτόν που πηγαίνει στις εκθέσεις προκατειλημμένος, αυτόν που ξέρει σαν ζωγράφο μόνο τον τάδε συγγενή ή φίλο του, που παραδέχεται μόνο αυτούς που πουλάνε, ( σαν να είναι το χρήμα αξία πνευματική ), ξεχνώντας ότι ο λαός μας παρέδωσε αριστουργήματα,( ποίηση, τραγούδι, ζωγραφική κλπ) τζάμπα και αφορολόγητα, …κι ένα σωρό άλλα.

Μια κυρία σε μια ομαδική έκθεση, μιλώντας με τον ζωγράφο που παρουσίαζε τα έργα του (aquerello, νερομπογιά), ρώτησε: « Είναι ελαιογραφία αυτή η τεχνοτροπία;». Ελπίζω τα σχολεία, ν΄αρχίσουν να κάνουν καλή δουλειά πια, για ν΄αποφεύγονται τραγελαφικές του είδους τούτου περιπτώσεις. Η άγνοια και η προκατάληψη, κλείνουν το μάτια, που είναι τα παράθυρα της ψυχής και οδηγούν στην τύφλωση. Για τον πεθαμένο και τον τυφλό, τα κίτρινα ηλιοτρόπια του Van Gongh και τα νούφαρα της λίμνης του Monet, δεν υπάρχουν. Εμείς παίρνουμε ταπεινά πηλό, αλείβουμε τα μάτια αυτών που δεν βλέπουν με την ελπίδα πως θαύμα, θα γίνει πάλι.

ΝΕΟΚΛΗΣ ΚΥΡΙΑΚΟΥ

Ζωγράφος

ENA ΠΑΛΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΠΟΥ ΔΗΜΟΣΙΕΨΑ ΣΤΟΝ ΦΙΛΕΛΕΦΘΕΡΟ ΤΟ 1988

ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΑΙΣΘΗΤΙΚΩΝ ΑΞΙΩΝ




"Τι θλίψη για το ζωγράφο που λατρεύει τις ξανθές,

να μη μπορεί να τις βάλει στον πίνακά του γιατί δεν

ταιριάζουν μ΄ένα καλάθι φρούτα". PICASSO

( Cahiers d’ Art τεύχος 7, Οκτ. 1935 )



Το κείμενο που ακολουθεί σκοπό έχει ν΄αναλύσει μια σειρά από

έννοιες, που κρίνονται αναγκαίες για τη σωστή κατανόηση του έργου Τέχνης.

Δεν αποτελεί φιλοσοφικό δοκίμιο ή εργασία πρωτότυπη με ακαδημαϊκές φιλοδοξίες, αλλά προσπάθεια συμφιλίωσης κάποιου ορισμένου κοινού, προς

επιτεύξεις πνευματικές που έγιναν, όχι μόνο για ευχαρίστηση του δημιουργού, μα όπως πιστεύω, για να χαρίσουν κάποιες στιγμές ψυχικής πλήρωσης και εσωτερικής ικανοποίησης στον ευαίσθητο θεατή. Κι εδώ, έχουμε να κάνουμε με τον θεατή-δέκτη της Κύπρου, αυτού του συγκεκριμένου πολιτιστικού χώρου.

Χρησιμοποίησα τον πιο πάνω όρο, ξεκινώντας απ΄την υπόθεση πως η αισθητική εμπειρία απαιτεί την ύπαρξη και δράση, τριών βασικών στοιχείων: α) του δημιουργού-πομπού, β) του θέματος, ( της ιδέας που εκφράζεται), και γ) του δέκτη-θεατή. Τρία μόρια απαραίτητα που μας κάνουν Ένα: την Τέχνη, που σκοπό έχει την πνευματική καλλιέργεια και εξύψωση του ατόμου. Αυτά τα τρία στοιχεία, αλληλοσυμπλέκονται και από τον τρόπο που μεταξύ τους αλληλοεπηρεάζονται και λειτουργούν, καθορίζεται το ύψος του επιτεύγματος στον πολιτιστικό χώρο όπου συναντώνται.



Η ανάγκη της Τέχνης είναι σύμφυτη με τον άνθρωπο, όπως εκείνη της Θρησκείας και της Επιστήμης. « Ουκ επ΄άρτω μόνον ζήσεται άνθρωπος», είπεν ο Ιησούς. Η ανάγκη για πνευματική τροφή, επαληθεύει την εσωτερική ζωή του ανθρώπου, το εσωτερικό οικοδόμημα, τη συνείδηση και την ψυχή του. Όπως το σώμα απαιτεί υλική τροφή για επιβίωση, έτσι και η ψυχή, έχει ανάγκη πνευματικής τροφής για να ολοκληρωθεί στον κύκλο της εξέλιξης της.

Aυτός που κατεργάζεται ήχους, εικόνες, άπλαστην ύλη, νοήματα, και μορφοποιεί όλο αυτό το υλικό μεταπλάθοντάς το σε σύνολα ευχάριστα και γοητευτικά για τον άνθρωπο, μοιάζει μ΄ένα μικρό θεό. Εδώ έρχονται στο νου μου, τα λόγια του μεγάλου γλύπτη της εποχής μας, του Ούγγρου Brancusi: « Θέλω να ζω σαν βασιλιάς, να δουλεύω σαν σκλάβος, να δημιουργώ σαν Θεός». Είναι πράγματι σαν ένας μικρός θεός. Αυτή την ιδιαίτερη κλίση που του χάρισε η Φύση, αυτή την έμφυτη ικανότητα που την ονομάζουμε τάλαντο, θέτοντας σε κίνηση, συνδέει και κατανέμει, συνθέτει και αντιθέτει, χρώματα και τόνους, σχήματα και στίγματα, γραμμές και αποστάσεις, και δημιουργεί πάνω στην άσπρη επιφάνεια του τελάρου, εκεί που πριν δεν ήταν ζωή, την κίνηση, τον παλμό, τις αρμονίες, τις εύληπτες υποβλητικές εικόνες, ταράζοντας το συναίσθημα και θέτοντας σε κίνηση την φαντασία, αυτή την ζωοποιό δύναμη του πνεύματος. Η Τέχνη έχει να κάμει με την φαντασία. Η ανάπτυξη αυτής της ιδιότητας του πνεύματος, η καλλιέργειά της σε υψηλά σημεία μορφοπλαστικής δύναμης, καθορίζει το επίπεδο της δημιουργικής μόρφωσης και της καλλιέργειας του ατόμου.

Πού διακόπτεται αυτή η σχέση και χωλαίνει η επικοινωνία; Ο καλλιτέχνης μήπως δεν στέλνει εύληπτα σήματα ή ο θεατής μεταμορφώθηκε σε στοιχείο αδρανές και οκνό, όπου οι αισθήσεις του πλέον κατάντησαν απλώς και μόνο, όργανα εξυπηρέτησης βιολογικών και πρακτικών αναγκών; Μήπως η ιδέα δεν τον ξυπνά, γιατί είναι αδύνατη; Τάχα να έγινε μονότονος ο δημιουργός και επήλθε κούραση και δυσκινησία της φαντασίας; Αγωνιώδη ερωτήματα, γιατί θέτουν ολοκάθαρα το πρόβλημα της πολιτιστικής οπισθοδρόμησης.

Ο καλλιτέχνης είναι αναπόσπαστο μέρος του κοινωνικού συνόλου. Είναι δραστική, θα έλεγα κοινωνική μονάδα. Μαζί με το διανοούμενο και τον επιστήμονα, συντηρούν και προωθούν όλα εκείνα τα στοιχεία του πολιτισμού, που καθορίζουν τη στάθμη της εξέλιξης μιας κοινωνίας. Δραστηριοποιούν το Πνεύμα και , μέσα από τις ενέργειές τους, καθορίζουν το στίγμα της εποχής τους. Αποτελούν τη συνείδηση του ιστορικού γίγνεσθαι. Σαν πνευματικοί ταγοί, επωμίζονται την ευθύνη της μορφοποίησης και της κωδικοποίησης, των προβλημάτων, των αξιών, των μύθων, της παράδοσης, των καινούργιων ιδεών και , σαν δέκτες της παγκόσμιας αγωνίας, γίνονται με τη σειρά τους οι πομποί, που μεταδίνουν εύληπτα, στη γλώσσα και στον πολιτισμικό κώδικα του λαού μας, όλ΄αυτά τα μηνύματα. Είναι δηλ. πλάστες και συντηρητές της παράδοσης.

Το χάσμα πού δημιουργείται, πού σταματά η συνέχεια; Πώς φτάσαμε στο σημείο να μην καταλαβαίνουμε την Τέχνη; Στα όσα είπαμε και στα όσα θα πούμε παρακάτω, γίνεται προσπάθεια να απαντηθεί το ερώτημα.

΄Οσα γίνονται στον πνευματικό τομέα, λειτουργούν, ανθίζουν και καρποφορούν, μέσα απ΄ την αδιάκοπη πάλη του ανθρώπου για ευτυχία, μέσα απ΄την αδιάκοπη διακίνηση των αγαθών που παράγει, που καταναλώνει, μέσα απ΄την αέναη κίνηση της ικανοποίησης των αναγκών του ενστίκτου, και την κοινωνική ολοκλήρωση. Πράγματα αξεχώριστα, ανάγκες αλληλοσυμπληρούμενες.

Η δική μας κοινωνία, παρά την σημαντική της υλική πρόοδο, δεν αντισταθμίζει την πνευματική της φτώχεια. Παρά τη δραματική προσπάθεια της κοινωνίας μας, να φανεί πως εξευρωπαίστηκε, ανήκουμε , είτε το θέλουμε είτε όχι, στις « αναπτυσσόμενες» χώρες. Αποδεσμευόμενοι από μια αγροτική κουλτούρα αιώνων, που είχε σαν παράδοση, μόνο τη λαϊκή Τέχνη και τους Βυζαντινούς μύθους, ερχόμαστε αντιμέτωποι με πολιτιστικά στοιχεία, που τελείως φυσιολογικά « εισήχθησαν», από άτομα όπου η μόρφωσή τους έλαβε χώραν στην Ευρώπη ή σε χώρες με μεγάλη πολιτιστική παράδοση.

Η σκηνή μετατοπίζεται από το χωριό στην πόλη, όπου η ανάπτυξή της προωθεί, πιο πολύ την προσωπική έναντι της συλλογικής καλλιτεχνικής έκφρασης, εμπλουτίζοντας τον καλλιτεχνικό κώδικα με καινούρια μορφολογικά στοιχεία, που ξεφεύγουν από τη μεγάλη μας λαϊκή παράδοση. Ζωγράφοι σαν τον Διαμαντή και τον Κάνθο, μετεφύτευσαν με παλμό και συγκίνηση την προβληματική της Ευρωπαϊκής Τέχνης, και χωρίς να υποτιμήσουν αυτά που πρόσφερε η Κύπρος τότε, έδωσαν έργο αξιόλογο μα και προσιτό στον Κύπριο θεατή. Ο συμβολισμός τους ήταν ξεκάθαρος και ταυτιζόταν με την ίδια την εικόνα.

Ο Κάσιαλλος, βέβαια, αν και αυτοδίδακτος, ξεφεύγει εξίσου απ΄την συλλογική κουλτούρα και δημιουργεί δικό του καλλιτεχνικό ιδίωμα, που τον κατατάσσει δικαιωματικά ανάμεσα στους πρώτους τότε επώνυμους καλλιτέχνες. Το ίδιο, σημαντικό έργο δημιούργησαν ο Π. Γεωργίου και αργότερα, ο Χρ. Σάββα, που όμως αυτός ο τελευταίος, μετέβαλε ριζικά τον πλαστικό χώρο μετατοπίζοντας τον κοντά στο κυβιστικό ιδίωμα, κι έτσι μ΄αυτό αρχίζει και η δυσκολία πια του μέσου θεατή, να «παρακολουθήσει» και να κατανοήσει τα εικαστικά.

Αρκετά λανθασμένη βέβαια, ιδέα, ότι καταλάβαιναν τους πρώτους, επειδή ήταν πιο κοντά στη φυσική φόρμα, γιατί η κατανόηση της ποιότητας του έργου δεν είναι μονάχα η αντίληψη της παράστασης, της εικόνας, του θέματος, ( τι παριστάνει το έργο), αλλά η βαθειά αίσθηση ( ενστικτώδης, ή κατόπιν σωστής παιδείας) του οργανωμένου πλαστικού χώρου και η επικοινωνία με την ιδέα του έργου. Αν ο καλλιτέχνης βέβαια μπόρεσε, με τα δικά του μέσα, σύμβολα της Τέχνης του, να μεταδώσει καθαρά και με ένταση το μήνυμα, ώστε και αυτός να αποφορτιστεί και να «θεραπευθεί», επιτυγχάνοντας συγχρόνως το ίδιο και για τον ευαίσθητο, ετοιμασμένο, θεατή. Δηλαδή να τον «θεραπεύσει», ή να τον διδάξει, ή να τον ξυπνήσει, να τον οδηγήσει στην αποκρυστάλλωση των συναισθημάτων του και στη στερέωση της συνείδησής του. Κι εφόσον το έργο γίνεται κοινό σημείο αναφοράς, να τον καλλιεργήσει στη συλλογική αίσθηση, στην πολιτιστική κοινωνικοποίηση, που είναι λειτουργία σημαντική της Τέχνης, όταν αυτή δρα και αναπτύσσεται σε δημοκρατικά πλαίσια, και δεν χρησιμοποιείται μόνο για προπαγανδιστικούς σκοπούς.

Άς αναζητήσουμε όμως νήματα και δρόμους, πιθανές διεξόδους, για μια σωστή προσέγγιση του έργου Τέχνης. ΄Ας μεταπηδήσουμε στην Επιστήμη της Αισθητικής, κι ας πιάσουμε τον πρώτο –πρώτο όρο, που είναι η αρχή και το τέλος αυτής ταύτης της έρευνας: Το ωραίο, το όμορφο, το αρμονικό. Ο Πλάτωνας δεν άφησε ούτε αυτή την έννοια, χωρίς να την ψάξει και να την εντάξει μέσα στο καλοθεμελιωμένο έργο του. Μολονότι έβαζε την Τέχνη σε δεύτερη μοίρα, ίσως και Τρίτη, μετά την φιλοσοφία, εντούτοις στον « Ιππία τον Μείζωνα», διεξήλθε και αυτό το θέμα με τρόπο που μπορεί αν φωτίσει και σήμερα τον αναγνώστη.

( ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ)

ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑ ΣΥΧΝΟΤΗΤΩΝ ΜΙΚΡΟΚΥΜΑΤΩΝ ΕΠΑΝΩ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ

ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΤΩΝ ΜΙΚΡΟΚΥΜΑΤΩΝ


( Πώς τα μικροκύματα ενεργούν και καταστρέφουν αόρατα τη ζωή μας και τους απογόνους μας )

Περιληπτική παρουσίαση της συνέντευξης του Barrie Trower, που έδωσε σε νοτιαφρικάνικο ραδιοσταθμό στις 19 Απρ. 2010

I don't know how long wi fi has been in French schools. I do know that they are spending now 174 million Euros rewiring wi fi sets with fiber optic cables or ordinary cables...uhm...because of the risk to the health...mainly to young women...that the health risk, and if you care to ask, I'll happily answer.



The main risk from wi fi is to young girls, and the main risk which we know....to children is to the fetus or the infant. But, children are much more vulnerable than adults...with this radiation, the smaller you are, the more you absorb. So, the main risk is to young girls and the fetus, or the infant.

Στη συνέντευξη που έδωσε σε νοτιαφρικάνικο ραδιοφ. σταθμό, αυτά δήλωσε και συνέχισε ο Μπάρρυ Τράουερ….Όλες οι σύγχρονες τεχνολογικές εφαρμογές επικοινωνίας είναι υπεύθυνες για επιβάρυνση της υγείας, με το χειρότερο τρόπο, ιδίως σε μικρά παιδάκια, σε βρέφη, σε νεαρά κορίτσια και σίγουρα πάνω στο ίδιο το έμβρυο, την πρωταρχή της ζωής…..Τρομακτικές αποκαλύψεις, που πάρα πολλοί τις κρύβουν, τ αποσιωπούν ή παραποιούν για να κάνουν τη δουλειά τους και το κέρδος κέρδος, αλλά με την καταστροφή της υγείας, της ίδιας της ζωής των συμπολιτών τους…!!!

΄Εκανε εντύπωση η διαπίστωση πως ο επηρεασμός των ωοθηκών στα νεαρά κορίτσια μεταβιβάζεται με τη γέννηση στο επόμενο κορίτσι, απ΄αυτο στο επόμενο και πάει λέγοντας , σε μια καταστροφή χωρις επιστροφή….

Ι have three papers showing that low level microwaves can interfere with the genetics in the ovarian follicles. Now what that means in everyday language, different from boys, young girls when they're born, they will have up to four hundred eggs in their ovaries. The microwaves can damage the genetic structure, we now know, in those ovaries. So, when this young girl grows up, gets married, and has children, if she has a daughter, this particular mitochondrial genetic damage is irreparable. There is nothing at all that can repair it.



So, if she has a daughter, the daughter will carry that genetic deformity, and her daughter will carry it, and her daughter will carry it. So, it isn't a game anymore, it isn't a little box that you can press buttons and run around in, and have fun with, we are now seriously jeopardising the future generations for as long as there is a female line of our children's children's children, and that is to me the most scariest aspects of all of this.

Και δεν είναι μόνο οι άνθρωποι….

Καθώς παγκοσμίως, μέσω των ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων, προκαλούμε ασθένειες στα έντομα που ενεργούν για την γονιμοποίηση των φυτών, το κόστος αυτής της ζημιάς θα μπορούσε να υπολογιστεί στα 33 τρισεκατομμύρια, ένα εκατομμύριο του εκατομμυρίου σε δολάρια κάθε χρόνο....( Αναφορά στους TIMES από τον Barrie Trower, retired British military intelligence scientist in microwave and stealth warfare. )

Το χειρότερο πλήγμα το δέχονται οι μέλισσες λόγω της κατασκευής τους, διαθέτουν στο σώμα τους τριών ειδών σίδηρο που σε συνδυασμό με τον γήϊνο μαγνητισμό προσανατολίζονται. με τα μικροκύματα

απομαγνητίζονται και χάνουν τον δρόμο τους, επίσης το οπτικό τους σύστημα πλοήγησης, σε σχέση με τον ήλιο, επηρεάζεται απ΄τα μικροκύματα και οι ίδιες εξασθενούν και ως προς την αντιμετώπιση διαφόρων ασθενειών.

The electromagnetic spectrum is a band that goes from gamma rays and x-rays at one end, the very high energy waves, and it comes down through visible light, which is also some radiation, and then it goes through infrared microwaves, tv and radio. Now the only ones which really affect us in the communications industry are the microwaves, and microwaves have a special ability to interfere with water, which is how microwave ovens work, and we are made of water.



All of our chemical and electrical signals involve water in the body, somehow, electrical communications in the body. So, the industry has picked the worst possible part of the electromagnetic spectrum to give to young children and to adults.

Καθώς το πρωταρχικό υλικό με το οποίο το σώμα είναι κατασκευασμένο, είναι το νερό, και επειδή όλες οι ηλεκτροχημικές δραστηριότητες του σώματος λαμβάνουν χώρα εξ΄αιτίας του νερού,….τα μικροκύματα έχουν μια ιδιαίτερη ικανότητα να ενεργούν με αυτό το υλικό και φαντάζεστε σε ποιο βαθμό επηρεάζουν το όλο συστημά μας…



Bio-Initiative Report

Αφήνοντας κατά μέρος την αδιαφορία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγειας, αρκετές ομαδες επιστημόνων, μελετώντας και διασταυρώνοντας όλες τις μέχρι τώρα έρευνες, αφού κατέληξαν σε ασφαλή συμπεράσματα, κατέθεσαν έγγραφο στο οποίο ορίζουν τα επίπεδα ασφαλούς ακτινοβολίας και αρκετά κράτη ανέλαβαν και εφάρμοσαν αυτή την πολιτική…

Κατά τον Barrie Trower , σε όποιο σχολείο παρατήρησε εγκατεστημένους αναμεταδότες, διαπίστωσε, πτώση της υγείας μαθητών και προσωπικού, ψυχολογικά προβλήματα, πτώση επιπέδου απόδοσης των μαθητών.

Απόσταση ασφαλείας αναμεταδοτών από σχολεία, τουλάχιστον ενάμιση χιλιόμετρο. Θάπρεπε πάντοτε να τοποθετούνται μακριά από κατοικημένες περιοχές, αλλά το κέρδος ωθεί τις εταιρείες προς αυτές τις συμφέρουσες λύσεις…..γλυτώνουν έξοδα εγκατάστασης και συντήρησης.

All of the microwave frequencies go from 300 Mhz to 300 GHz, and it's not so much the frequency, , it's the pulse frequency or the modulation frequency that they put with it. That tends to do most of the damage. So, it's not a question of the microwave frequency per se, it's a question of all of the pulse and modulation frequencies that carry the pictures, the movement, the sound.

Δεν έχει σχέση μας λέει ο Μπάρρυ, η συχνότητα των μικροκυμάτων, αλλά ο παλμός και η ταλάντωση που προσθέτουν για να κάνει την μετάδοση του ήχου και της εικόνας δυνατή….Αυτό είναι που κάνει τους πομπούς επικίνδυνους.

Η εταιρείες λέει, κάνουν τη δουλειά τους και εναπόκειται στην κυβέρνηση να τους ελέγχει κατά πόσο τηρούν τις προδιαγραφές υγείας του πληθυσμού.

Αποδείχτηκε πειραματικά, πως σε δίλεπτη επαφή με κινητό, από παιδί, του διέσπασε τις νοητικές λειτουργίες για δυό ώρες μετά….!!!

Now when you disrupt your natural brain waves, it's called entrainment, any personality change, depending which part of the brain you're changing, any personality change can occur, and that's just with two minutes. So if you have children in your car or you are using a blue tooth near your brain, you are effectively entraining your brain.

a child should not use a cell phone unless it's a life and death situation.

Αυτό τα λέει όλα,…Στην Αγγλία η κυβερνηση αποτρέπει τα παιδιά, απ΄τη χρήση κινητών κι η Ρωσσία το απαγορεύει…!!

I mentioned just before the news that Taiwan had removed all sorts of things from school grounds, what I was talking about because it don't think I was clear, I was vague, has already removed 1,500 masts from school grounds or near their schools and that was as early as 2007 and yes there have been studies around masts in schools and it's coming up negative just about everywhere.

΄Όπως βλέπουμε στην Ταϊβάν, έχουν ήδη προχωρήσει σε μέτρα, δεν βραδυπόρησαν στην εφαρμογή προληπτικών μέτρων, μόλις πήραν τις πληροφορίες απ΄τις επιστημονικές έρευνες.

The Ecolog study was a study commissioned and run by the mobile industry itself, it was a very long study, I believe it was over ten years, with top world scientists. And, the conclusion to the Ecolog study, which is really the mobile industry researching its own product for health reasons and the conclusions were that low level microwaves can cause the cancer inducers and cancer promoters to act inside the body, in other words, they risk cancer and also there could be DNA damage.

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ

Ναι, το ονομάζω επιστροφή. ΄Ελειψα καιρό απ΄αυτή τη σύνδεση, με απορρόφησε το  φλύαρο φμπ. όμως εκεί μέσα συνάντησα και αρκετά καινούργια πρόσωπα με παρόμοιες εφέσεις, μορφωμένους ανθρώπους, πνευματώδεις, ποιητές, πολιτικούς αναλυτές, ζωγράφους, γνώρισα καλλιτέχνες με τους οποίους μοιράστηκα εικόνες από τα έργα μου...και απορροφήθηκα. Λίγο έλειψε να νομίσω πως δεν θα ξαναπατούσα εδώ, και ό,τι ανάρτησα με τόσο κόπο να το άφηνα, όχι όμως, τα παλιά στέκια δεν ξεχνιούνται εύκολα, δεν χάνονται οι καλοί φίλοι από τη μια στιγμή στην άλλη. Νάμαι λοιπόν, έκλεψα χρόνο απ΄το φοβερό φατσοβιβλίο, και επέστρεψα. ΄Οπως μια φορά επέστρεφα στο χωριό, να δω τη μητέρα, που έμενε μόνη  εκεί στο πατρικό, που μετά το σφετερίστηκε ο μικρός μου αδερφός και τώρα το έχει πουλημένο στον Νίκο, που αν και γιος της εξαδέλφης μου της Ελευθερίας, δεν σημαίνει ότι και μπορώ να πάω και να μείνω εκεί.....Οι αγορές είναι αγορές, το χρήμα έχει μπει στη μέση, πουλήθηκε δεν πάρθηκε σε πόλεμο, όπως οι δικοί μας άνθρωποι έχασαν τα σπίτια τους στο βορρά....Κύτα να δεις, είπα βορρά,....ενώ είχα υποσχεθεί να μην πω καμμιά φορά αυτή τη λέξη τη διαχωριστική....κι όμως το είπα. ...σημαίνει κι εγώ έχω αλλάξει...βορράς και νότος....βέβαια έτσι μας κατάντησε ο πόλεμος, οι μεγάλες δυνάμεις, η Αμέρικα, η Γηραιά Αλβιώνα, όλοι αυτοί που θέλουν να ελέγχουν κάθε γωνιά του πλανήτη αν είναι δυνατόν και να κατευθύνουν τα πράγματα όσο μακριά και αν βρίσκονται τα δικά τους εδάφη...Λοιπόν ήρθα, και χαιρετώ τα παλιά μου εδάφη, τη μοναξιά μου που την πληρώνω ακριβά, αλλά μου είναι ακριβή και αναγκαία για το προχώρημά μου. ΄Εβαλα εκεί, και τι δεν έβαλα, αναρτήσεις τη μια μετά την άλλη, ποιήματα όχι δικά μου βέβαια, αλλά των φίλων μου, περισσότερο του Λεύκιου που μου έστειλε και μια ωραία συλλογή, και πολλών άλλων σημαντικών κατά τη γνώμη μου λογοτεχνών....!!!!

΄ολα μαρμαρωμένα και ακίνητα και δάσκαλος και μαθητές

Γλυπτό του Θόδωρου Παπαγιάννη

Οι λαθρομετανάστες άνθρωποι ή εμπορεύματα;

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΨΑΡΡΑ

Παρά τις διαμαρτυρίες των αντιρατσιστικών οργανώσεων, παρά την έκκληση ακόμα και του επικεφαλής του γραφείου της Υπάτης Αρμοστίας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στην Ελλάδα, Γιώργου Τσαρμπόπουλου («ο απαξιωτικός όρος λαθρομετανάστες, που εξομοιώνει τον ανθρώπινο πόνο με εμπορεύματα, πρέπει επιτέλους να εξαλειφθεί από το λεξιλόγιο», «Αυγή», 21/6/2009), τα μέσα ενημέρωσης και τα περισσότερα πολιτικά κόμματα εξακολουθούν να χρησιμοποιούν τον όρο «λαθρομετανάστες» για να περιγράψουν τους πρόσφυγες και τους οικονομικούς μετανάστες που καταφεύγουν στη χώρα μας.

Είναι γνωστό ότι η γλώσσα τσακίζει κόκαλα. Στην προκειμένη περίπτωση τα κόκαλα είναι κόκαλα «αλλοδαπών». Αρα μικρό το κακό. Μήπως όμως δεν είναι ακριβώς έτσι;
Η ιστορία της λέξης αυτής λέει πολύ περισσότερα από όσα θα ήθελαν εκείνοι που τη χρησιμοποιούν με επιμονή. Γιατί αυτή η ιστορία ανατρέπει τον ισχυρισμό ότι οι έλληνες μετανάστες ήταν πάντα νόμιμοι και ότι η μετάβασή τους στα ξένα έγινε με οργανωμένο τρόπο, άρα δεν μπορεί να συγκρίνονται με τους μετανάστες από την Ασία και την Αφρική που φτάνουν σήμερα στην Ευρώπη.
Στα λεξικά ο όρος «λαθρομετανάστης» καταγράφεται από τη δεκαετία του 1990 (βλ. σχετικά http://sarantakos.wordpress.com). Αλλά η λέξη εμφανίζεται από τις αρχές του 20ού αιώνα και αναφέρεται αποκλειστικά σε έλληνες μετανάστες. Ο νεολογισμός προέκυψε ίσως από τον όρο «λαθρεπιβάτης», γιατί οι Ελληνες που έφευγαν για τις ΗΠΑ χωρίς επίσημα χαρτιά συχνά δεν είχαν και εισιτήρια.
Χάρη στην πρόσφατη ψηφιοποίηση μεγάλου μέρους του ελληνικού τύπου, μπορούμε να ανιχνεύσουμε κάποιες πρώτες χρήσεις του όρου. Η παλιότερη αναφορά που εντοπίσαμε αναφέρεται στους «λάθρα μεταναστεύσαντες» Ελληνες και τα μέτρα που πήρε το υπουργείο Ναυτικών στο λιμάνι του Πειραιά για να εμποδίσει το ρεύμα της μαζικής φυγής προς την Αμερική («Σκριπ», 26/8/1916).
Οι αναφορές της ίδιας εφημερίδας μετά από μια δεκαετία έχουν πολύ δραματικότερο χαρακτήρα. Κάτω από τον τίτλο «Τα μαρτύρια των Ελλήνων μεταναστών - Πού τους αποστέλλουν εξαπατώντες αυτούς» (16/3/1927), περιγράφεται η περιπέτεια 15 Ελλήνων που μετέβησαν στην Κούβα και από εκεί «παρελήφθησαν από κάποιον πράκτορα Αλεξιάδη» και επιβιβάστηκαν σε μικρό βενζινόπλοιο, «κρυφθέντες εντός μεγάλων δεμάτων χάρτου, διά να εισέλθουν εις την Β. Αμερικήν λαθραίως κατά την εκφόρτωσιν του εμπορεύματος». Κανένας δεν τα κατάφερε: «Κατά τον πλουν τέσσαρα δέματα χάρτου ανηρπάγησαν από τα κύματα και οι εν αυτοίς ατυχείς μετανάσται επνίγησαν. Εις άλλος μετανάστης εθανατώθη οικτρότατα κατά την εκφόρτωσιν του δέματος του χάρτου εντός του οποίου είχε κρυφθή, διότι το βαρούλκον του πλοίου του διετρύπησε την κοιλίαν».
Αντίστοιχο είναι και το δημοσίευμα που υπέδειξε στον Πάνο Τριγάζη ο καθηγητής του ΑΠΘ Γιώργος Τσιάκαλος (βλ. «Αυγή» 13/6/2009). Πρόκειται για ρεπορτάζ στο «Εμπρός» με τίτλο «Η λαθρομετανάστευσις εις τον λιμένα Πειραιώς» (26/4/1929):
«Πόσα περιστατικά Ελλήνων λαθρομεταναστών δεν μας είναι γνωστά. Χιλιάδες άνθρωποι γυμνητεύουν, πεινούν περιφερόμενοι εις τον Καναδάν ή την Αργεντινήν όπου έχουν αποσταλή πλανηθέντες παρά των πρακτόρων αυτών οι οποίοι εφρόντισαν να πείσουν τούτους ότι η Γη της Επαγγελίας είναι εκεί και ότι τα δολάρια τους αναμένουν εις τας προκυμαίας. [...] Με ατμόπλοιον επέστρεψαν προ ημερών 17 λαθρομετανάσται. Ούτοι κατήγγειλαν ότι εξαπατήθησαν ενταύθα υπό διαφόρων πρακτόρων, ότι τους πήραν και την τελευταίαν πεντάραν και ότι εις τα αμερικανικά εδάφη αντί χρυσού εύρον την πείναν και την απόγνωσιν... "Φωνάχτε σε όλο τον κόσμο", κατέθεσαν ούτοι. "Γράφτε στις εφημερίδες να μη φεύγη κανείς για εκεί! Τι τραβήξαμε δεν λέγεται. Φυλακή, πείνα, θάνατος, κακομοιριά". Μόλις αποβιβασθούν εις τον Καναδάν ή την Αργεντινήν τους περικυκλώνουν διάφορα πρόσωπα και τους υπόσχονται ότι θα τους εισαγάγουν εις το έδαφος των Ηνωμένων Πολιτειών [αλλά] κατόπιν πολλών περιπετειών τους εγκαταλείπουν πειναλέους και ρακένδυτους». Το δημοσίευμα αναφέρεται και στη σύλληψη όσων οργάνωσαν το ταξίδι των μεταναστών (οι «δουλέμποροι» που θα λέγαμε σήμερα). Ολοι Ελληνες φυσικά.
Οι αναφορές σε «λαθρομετανάστες» πολλαπλασιάζονται όσο πλησιάζει η οικονομική κρίση του 1929 και οι ΗΠΑ πιέζουν τις χώρες προέλευσης μεταναστών να πάρουν μέτρα. Τον όρο «λαθρομετανάστης» για τους Ελληνες χρησιμοποιεί και σε άρθρο του γραμμένο ειδικά για το «Ελεύθερον Βήμα» ο υπουργός Εργασίας των ΗΠΑ, Τζέιμς Ντέιβις (25/2/1928): «Αργά ή γρήγορα, εφόσον δεν υπάρχει νόμιμος περιορισμός διά τον εκτοπισμόν των λαθρομεταναστών, πιστεύω ότι κάθε λαθραίως εισελθών ξένος θα ευρεθή υποψήφιος προς εκτοπισμόν. Διά να σταματήση εντελώς η λαθραία είσοδος θ' απαιτηθούν αυστηρότεροι νόμοι και μεγαλυτέρα οργάνωσις των οικείων υπηρεσιών».
Είχε προηγηθεί εκτενής ανάλυση της ίδιας εφημερίδας για τις νέες συνθήκες που αντιμετωπίζουν οι «λαθρομετανάστες» στις ΗΠΑ (3/1/1928). Το άρθρο εφιστά την προσοχή των «λαθραίων μεταναστών» να μη «αποστέλλωσι τα τέκνα των, τας συζύγους των, τους αδελφούς των και τους άλλους οικείους των εις τας Ηνωμένας Πολιτείας διά των διαφόρων τούτων τυχοδιωκτικών μέσων, τα οποία σκέπτονται απάνθρωπα υποκείμενα διά να κερδίσουν ελάχιστα χρήματα εις βάρος της τιμής και της ζωής των άλλων». Υποδεικνύεται μάλιστα η «κανονική μετανάστευσις», την οποίαν εξασφαλίζουν «μόνο σοβαρά γραφεία μεγάλης περιωπής ισχυρώς οργανωμένα και από πολλών ετών λειτουργούντα [...] τοιαύτα δε γραφεία είναι εν Ελλάδι σχεδόν μόνα τα γραφεία του New York Athens Express Company των Αδελφών Κοντονή».
Ειρωνεία της τύχης. Τον Απρίλιο του ίδιου χρόνου οι αδελφοί Κοντονή συνελήφθησαν, με βαριές κατηγορίες για απάτη, λαθραία μετακίνηση, μέχρι και για φόνο μεταναστών...
Σιγά σιγά, ο όρος «λαθρομετανάστες» έπαυσε να χρησιμοποιείται για Ελληνες. Μετά το τέλος του Β' Παγκόσμιου Πολέμου οι ελληνικές εφημερίδες χαρακτήριζαν «λαθρομετανάστες» τους εβραίους επιζήσαντες του Ολοκαυτώματος που επιχειρούσαν να διαφύγουν στην Παλαιστίνη (βλ. λ.χ. «Εμπρός», 10 και 11/10/1947). Από τότε και μέχρι το 1990 που τον ξαναθυμηθήκαμε, η χρήση του όρου είναι σποραδική και συνήθως γίνεται για να περιγραφούν εγκληματίες που έχουν και την ιδιότητα του αλλοδαπού.
Ας έχουν λοιπόν υπόψη τους αυτό το ιστορικό βάρος του όρου «λαθρομετανάστης» όσοι συνεχίζουν να τον χρησιμοποιούν. Κι ας συλλογιστούν κάθε φορά που τον εκστομίζουν ότι δημιουργήθηκε για να δώσει εγκληματικό περιεχόμενο στη μαζική φυγή από την Ελλάδα απελπισμένων συμπατριωτών μας.

Αλέξανδρος Ιόλας: Το εξέχον θήραμα του αυριανισμού

Η έκδοση της βιογραφίας του Αλέξανδρου Ιόλα από την Οδό Πανός δίνει την αφορμή στον Χρήστο Παρίδη να αφηγηθεί τις σημαντικότερες στιγμές μιας αμφιλεγόμενης και συνάμα επιδραστικής προσωπικότητας.

.

Για χρόνια δεν περνούσε μέρα που η "Αυριανή" να μην ασχολείται μαζί του. Αυτό γινόταν εν μέρει για να πληγεί ο φίλος του Κωνσταντίνος Καραμανλής- εξού και οι επίσης χυδαιότατες επιθέσεις εναντίον της "συκιάς Χατζιδάκι".

Έχουν περάσει είκοσι πέντε χρόνια από τον θάνατο του Αλέξανδρου Ιόλα, ενός ανθρώπου που πέρασε από την ελληνική δημόσια ζωή, προκαλώντας τρομερή χλαπαταγή, απορρίφθηκε από την κυρίαρχη λογική, μυθοποιήθηκε από κάποιους, λαβώθηκε ανεπανόρθωτα από τον Τύπο, αγνοήθηκε από την πολιτεία κι έφυγε βαθιά απογοητευμένος από τους συμπατριώτες του. Μια σημαντική προσωπικότητα της διεθνούς εικαστικής σκηνής που επηρέασε και εν μέρει καθόρισε τη σύγχρονη τέχνη και που οφείλαμε να του αποδώσουμε ανάλογες τιμές. Αντ’ αυτού, πολεμήθηκε λυσσαλέα.

Αλεξανδρινός, άφησε στα δεκαοκτώ του, το 1926, την οικογένειά του, παίρνοντας μαζί του δέκα χρυσές λύρες, τρεις συστατικές επιστολές του Κωνσταντίνου Καβάφη (για τον Παλαμά, τον Σικελιανό και τον Μητρόπουλο), μια υπέρμετρη φιλοδοξία και όνειρα μεγαλείου. Τι ήθελε να γίνει δεν ήξερε πραγματικά: πιανίστας ίσως ή χορευτής. Η δεσποτική του γιαγιά τού είχε πει: «Πήγαινε στη Γερμανία ή τη Γαλλία, ποτέ στην Ελλάδα». Το ένστικτό της για την πατρίδα θα επαληθευόταν οικτρά μισό αιώνα αργότερα. Όμως, ο Κωνσταντίνος Κουτσούδης, όπως ήταν το πραγματικό του όνομα, ήθελε ν’ αποδράσει και ν’ ανοίξει τα φτερά του για να πετάξει όσο πιο μακριά γινόταν.

Οι απόπειρες του πατέρα του να τον φέρει πίσω και να γίνει βαμβακέμπορος δεν καρποφόρησαν. Η ζωή στην Αθήνα είχε μια γοητευτική ελευθερία. Άλλωστε ανήκε ήδη, ως προστατευόμενος, σε έναν κύκλο ξεχωριστό. Συναναστρεφόταν την Κοτοπούλη, ο Σικελιανός τον προετοίμαζε για τις Δελφικές Γιορτές και η Νέλλη Σεραϊδάρη τον φωτογράφιζε να χορεύει στον Παρθενώνα. Αλλά σύντομα θ’ αποδρούσε ακόμα πιο μακριά. Έτσι βρέθηκε, εν έτει 1929, στο Βερολίνο, αυτήν τη φορά με μια επιστολή του Δημήτρη Μητρόπουλου προς τον σκηνογράφο της όπερας Πάνο Αραβαντινό.

Εκπάγλου καλλονής, πανέξυπνος, ταλαντούχος, κοσμοπολίτης, δεν χρειάστηκε πολύ για ν’ αναδειχτεί. Θριάμβευσε σχεδόν από την πρώτη στιγμή ως πρώτος χορευτής, απολαμβάνοντας συγχρόνως όλη εκείνη την τρέλα και την ελευθεριότητα του Μεσοπολέμου. Η άνοδος του ναζισμού τον ανάγκασε σε νέο φευγιό για το Παρίσι, το οποίο θεωρούνταν διεθνές κέντρο του χορού. Εκεί συνδέθηκε με τον Πωλ Βαλερύ, ο οποίος τον επηρέασε καθοριστικά στον τρόπο σκέψης του, αλλά και με τον Αντρέ Μπρετόν, τον θεωρητικό του σουρεαλισμού. Αναπόφευκτα ήρθε σε επαφή με την τέχνη και τον μοντερνισμό. Μια μέρα του 1931, περνώντας έξω από μια γκαλερί, έμεινε ενεός μπροστά σε έναν πίνακα του Ντε Κίρικο. Μπήκε μέσα, τον καπάρωσε και χρειάστηκαν πέντε χρόνια για να τον ξεπληρώσει. Μαζί κέρδισε και τη φιλία του ελληνοτραφούς Ιταλού ζωγράφου, με τον οποίο εντρύφησε στον κόσμο του πνεύματος. Έτσι, άρχισε να γνωρίζει τους πάντες. Τον Ραούλ Ντιφί, που του έκανε το πορτρέτο, τον Κοκτώ, τον Πικάσο, τον Μπρακ, τον Μαν Ρέι και τον Μαξ Ερνστ.




Το 1940 συνδέθηκε με τη Θεοδώρα Ρούσβελτ, εγγονή του Αμερικανού Προέδρου, η οποία τον «βάφτισε» Αλέξανδρο Ιόλα. Έστησαν ένα μπαλέτο κι έφυγαν για περιοδεία στη Βραζιλία. Έμειναν μαζί μέχρι το 1943 και λίγο μετά αποφάσισε να εγκαταλείψει τον χορό. Με τη βοήθεια της φίλης του δούκισσας Μαρία ντε Γκραμόν άνοιξε το 1946 την πρώτη του γκαλερί στη Νέα Υόρκη, όπου παρουσίασε ατομικές εκθέσεις του Ρενέ Μαγκρίτ και του Μαξ Ερνστ, με τον οποίο τον συνέδεε μεγάλη φιλία και αλληλοεκτίμηση. Το 1952 «ανακάλυψε» τον Άντι Γουόρχολ, κάνοντάς του την πρώτη έκθεση, μια σειρά εικονογραφήσεων διηγημάτων του Τρούμαν Καπότε. Από εκεί και μετά η πορεία ήταν μόνο ανοδική και θριαμβική. Άνοιγε τη μία γκαλερί μετά την άλλη, ξεκινώντας με τη Γενεύη το 1963. Ακολούθησαν Παρίσι, Λονδίνο, Μιλάνο, Μαδρίτη, Βυρηττός. Ζει μυθιστορηματικά, ασκώντας τεράστια επιρροή στη σύγχρονη τέχνη. Ο ζωγράφος Γιώργος Λαζόγκας εξηγεί: «Τη δεκαετία του ’60 δημιουργείται μια γέφυρα μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ και ο Ιόλας σ’ αυτό το άνοιγμα πρωταγωνίστησε σε παγκόσμια κλίμακα».

Όλα αυτά τα χρόνια δεν ξέχασε ποτέ ούτε την οικογένειά του ούτε την Ελλάδα. Κάθε καλοκαίρι το περνούσε εδώ. Γύρω στο 1950, τον καιρό που συνεργαζόταν και προσπαθούσε να επιβάλλει τον Τσαρούχη στο εξωτερικό, γνωρίστηκε με τον Πικιώνη και του ανέθεσε να του κτίσει ένα σπίτι σε μια τοποθεσία που είχε εντοπίσει ανάμεσα σε αμπελώνες στην Αγία Παρασκευή. Στην αρχή δεν ήταν παρά μια κάμαρα κι ένας χώρος για να στεγάσει κάποια έργα που έφερε μαζί του. Σταδιακά, το σπίτι μεγάλωνε για να μπορέσει να χωρέσει ολόκληρη τη συλλογή. Για κάθε νέα άφιξη ορθωνόταν κι ένα νέο τμήμα, μέχρις ότου αναδύθηκε ένα ανάκτορο που στέγαζε μια εκπληκτική συλλογή, που όμοιά της δεν υπήρχε στην Ελλάδα. Ένα μοναδικό πάντρεμα αρχαίων ελληνικών, κυκλαδικών, βαβυλωνιακών αντικειμένων, ρωμαϊκών κολονών, βυζαντινών εικόνωνκαι έργα των ιδιοφυέστερων καλλιτεχνών του 20^ού αιώνα. Συχνά φιλοξενούσε ινκόγκνιτο σημαντικές προσωπικότητες, ενώ ήταν σαφές ότι εκεί σκόπευε να εγκατασταθεί στα γεράματά του. Απέναντι από το δικό του έκτισε και σπίτια για τις δυο αδελφές του, τη Νίκη και την Ηρώ - με την πρώτη είχε παθολογική σχέση.

Αρχές του ’70 ξεκίνησε συνεργασία με τη γκαλερί Ζουμπουλάκη. Στην ελληνική κοινωνία ήταν γνωστός σ’ έναν μικρό κύκλο καλλιτεχνών κυρίως. Είχε προβάλει ήδη διεθνώς τη δουλειά του Τσόκλη, του Παύλου, του Ακριθάκη, του Χατζηκυριάκου-Γκίκα και του γλύπτη που θεωρούσε τον σημαντικότερο της εποχής του, τον Τάκι. Ήξερε πολύ καλά τη Μελίνα και τον Κακογιάννη, είχε βοηθήσει στη χρηματοδότηση της Στέλλας και ήταν στενός φίλος του Ταχτσή. Δεν έκρυβε καθόλου ότι ήταν ομοφυλόφιλος -το αντίθετο, μάλιστα- και διατεινόταν ότι οι Έλληνες ήταν οι καλύτεροι εραστές του κόσμου! Με μερικούς συνδέθηκε ιδιαιτέρως, παίρνοντάς τους μαζί του στα ταξίδια του στις μεγάλες μητροπόλεις και στα μεγάλα πάρτι της διεθνούς αριστοκρατίας.

Η ελληνική κοινωνία, συντηρητική κι εσωστρεφής, δεν γνώριζε την ύπαρξή του και σε όσους είχαν ακούσει κάτι όλα αυτά φάνταζαν εξωφρενικά κι εξωτικά. Άρχισε να γίνεται γνωστός όταν ο Ζάχος Χατζηφωτίου άρχισε να προβάλλει στον «Ταχυδρόμο», στις περίφημες σελίδες του Ίακχου, τα πάρτι του. Από τον πρώτο κιόλας καιρό έγινε απίστευτο σούσουρο. Η χλιδή που έβγαινε προς τα έξω ήταν κάτι πρωτόγνωρο. Οι εμφανίσεις του, εκκεντρικές κι εκκωφαντικές, με μανδύες χρυσοποίκιλτους, εσάρπες, γούνες, φαντεζί πουκάμισα και ακόμα πιο τρελής έμπνευσης παπούτσια, έκαναν πάταγο. Μύθοι άρχισαν να διαχέονται στην πόλη για πάρτι ανήκουστης ξετσιπωσιάς, με διασημότητες του πλούτου και του θεάματος να ζουν νύχτες ακολασίας.





Το ΠΑΣΟΚ κέρδισε τις εκλογές τον Οκτώβριο του 1981 και η Μελίνα έγινε «εφ’ όρου ζωής» υπουργός Πολιτισμού. Δυό χρόνια μετά ο Ιόλας παραχώρησε στην Όλγα Μπακομάρου μια συνέντευξη-ποταμό για τη «Γυναίκα». Και από ‘κεί άρχισε η μεγάλη κατρακύλα. Μίλησε με την έπαρση ενός αριστοκράτη και την υπεροψία ενός ηγεμόνα, απαξιωτικά για όλους και όλα. Με πόζα σχεδόν θεατρική αποκαθήλωσε ολόκληρη την ελληνική κουλτούρα. Από τον Τσαρούχη, με τον οποίο εν τω μεταξύ είχε έρθει σε ρήξη, μέχρι τον Κουν και την ίδια τη Μελίνα. Ειρωνεύτηκε την «αλλαγή» του Ανδρέα, αλλά και απέναντι στον στενό του φίλο Κωνσταντίνο Καραμανλή, Πρόεδρο της Δημοκρατίας εκείνη την εποχή, ήταν περιπαικτικός. Ολοκλήρωσε την πολιτική του θέση, λέγοντας το αμίμητο «Η φτερού να μας κυβερνήσει»!

Οι Έλληνες σοκαρίστηκαν, δεν κατάλαβαν τι εννοούσε με το «ο Παρθενώνας ήταν μια μικρή έκφραση του 5^ου αιώνα και της παρακμής του, ήταν γελοίος», όπως και με άλλες παραβολές του. Το χιούμορ του και ο κοσμοσπολιτισμός του, αντί να τους διασκεδάσει, τους εξαγρίωσε. Έτσι κι αλλιώς, δεν τους πολυπήγαινε αυτή η παρδαλή περσόνα. Γι’ αυτούς δεν ήταν ούτε μαικήνας, ούτε εμπνευστής μεγάλης τέχνης. Ήταν μια «κραγμένη», κάποιος που τον τοποθετούσαν στον απόπατο του βολεμένου συστήματος αξιών τους. Και τότε εμφανίστηκε ο άνθρωπος που πυροδότησε την απόλυτη εξόντωσή του. Η τραβεστί με το ψευδώνυμο Μαρία Κάλλας, ένας άρρωστος ψυχικά άνθρωπος που, έχοντας εργαστεί δίπλα στον Ιόλα, αποφάσισε να τον εκδικηθεί, επειδή τον έδιωξε. Τον κατηγορούσε για παιδεραστία, αρχαιοκαπηλία και χρήση ναρκωτικών.





Με πρώτη και καλύτερη την «Αυριανή», την εφημερίδα που εξέφραζε εκείνη την εποχή τον πιο φαύλο και φασίζοντα λαϊκισμό, ξεκίνησε ένας ανελέητος πόλεμος εναντίον του Ιόλα με τους πλέον χυδαίους χαρακτηρισμούς. Για χρόνια δεν περνούσε εβδομάδα που να μην ασχοληθεί μαζί του. Ίσως με κύριο στόχο τον Καραμανλή, καθώς ανάλογο πόλεμο είχε κηρύξει και στον άλλο του φίλο, τον Μάνο Χατζιδάκι. Την ακολούθησε σχεδόν ολόκληρος ο ελληνικός Τύπος, με τη συνδρομή δημοσιογράφων της προοδευτικής, κυρίως, παράταξης. Μερικοί τίτλοι ήταν «Ο σάπιος Ιόλας και η σαπίλα των άλλων», «Υψηλή σαπίλα: Ασέλγειες και ναρκωτικά», «Καλός κόσμος και υπόκοσμος στην αγκαλιά του Ιόλα», «Γνωστοί Αθηναίοι σε όργια του Ιόλα. Παραπέμπονται για πορνεία - παιδεραστία». Ποιοι υπέγραφαν τα ρεπορτάζ; Εκτός από τον Μάνο Χάρη, που το είχε αναγάγει σε προσωπική βεντέτα, ασχολήθηκαν, μεταξύ άλλων, και ο Αιμίλιος Λιάτσος, η Αγγελική Νικολούλη, ο Άρης Πορτοσάλτε, ο Θοδωρής Δρακάκης αλλά και ο Γιώργος Μαύρος. Ο Ιόλας, χωρίς να πολυκαταλαβαίνει, έδινε όλο και περισσότερη τροφή με όλο και πιο κραυγαλέες εμφανίσεις και δηλώσεις.

Ο διασυρμός αυτός έμελλε να τον αποδιοργανώσει κι εν τέλει να τον καταστρέψει. Οι Έλληνες καλλιτέχνες σταμάτησαν να τον παίρνουν τηλέφωνο, οι κοινωνικές επαφές περιορίστηκαν, άρχισε να έχει οικονομικό πρόβλημα. Είχε επίσης χαρίσει τις γκαλερί στους εραστές του, που τις διηύθυναν. Η φίλη του Μελίνα αρνήθηκε να τον στηρίξει, αδιαφορώντας για την πρόθεσή του να κάνει δωρεά τη συλλογή του μαζί με το σπίτι του στο ελληνικό κράτος. Ένα βράδυ, βγαίνοντας από τη «Ζουμπουλάκη» στην πλατεία Κολωνακίου, κάποιοι που καθόντουσαν στη διπλανή καφετέρια άρχισαν να τον κράζουν «να τη, η γριά τσατσά». Αυτό δεν μπόρεσε να το ξεπεράσει για εβδομάδες.

Όλα αυτά την ίδια εποχή, πάνω κάτω, που η γαλλική δημοκρατία τον τιμούσε με το παράσημο της Λεγεώνας της Τιμής και η «Le Monde» κι η «Liberation» έγραφαν ύμνους γι’ αυτόν με αφορμή τη μεγάλη έκθεση της συλλογής της Ντομινίκ ντε Μενίλ, της οποίας ήταν δημιουργός. Ο ίδιος ο Ιόλας ξενάγησε στα εγκαίνια τον Μιτεράν και τον Ζακ Λανγκ.

Στη Θεσσαλονίκη, μια παρέα φωτισμένων φιλότεχνων, με προεξάρχουσα τη στενή του φίλη Μάρω Λάγια, προσπαθούσαν να βρουν χώρο να στεγάσουν το Μακεδονικό Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης, όπου θα τοποθετούσαν έργα τέχνης που θα τους δώριζε ο Ιόλας. Η Μάρω Λάγια θυμάται: «Πήγαμε να βρούμε τον Καραμανλή σε μια δεξίωση και όταν του είπα “κύριε Πρόεδρε, ο Ιόλας θέλει να μας χαρίσει μια συλλογή του και δεν έχουμε χώρο”, εκείνος μου απάντησε στον ενικό “και τι θέλεις από μένα; Αν αυτός σου δώσει, κάτι εμένα να μου περάσεις χαλκά στη μύτη” κι έκανε και την κίνηση στη μύτη».

Τέτοιες συμπεριφορές δεν απέτρεψαν ούτε εκείνη ούτε την Κατερίνα ή τον Πέτρο Καμάρα, τον Γιάννη Μπουτάρη, το Γιώργο Λαζόγκα και τους υπόλοιπους απ’ το να κυνηγήσουν τον στόχο τους. Τελικά, βρέθηκε ο Γιώργος Φιλίππου της Φίλκεραμ-Τζόνσον, ο οποίος τους παραχώρησε χίλια τετραγωνικά μέσα στο εργοστάσιό του κι έτσι ο Ιόλας πείστηκε να παραχωρήσει 48 έργα σημαντικών καλλιτεχνών όπως οι Τινγκελί, Νίκι ντε Σεν-Φαλ, Ρεϋνώ, Ράις, Μπράουνερ, Τάκι, Τσόκλη, Ακριθάκη και πολλοί άλλοι. Τα εγκαίνια εντάχθηκαν στα Δημήτρια του 1984 και η Κατερίνα Καμάρα θυμάται ότι «ο πασοκικός δήμαρχος Μιχάλης Παπαδόπουλος ήθελε να βγάλουμε το όνομα του Ιόλα από την πρόσκληση τη στιγμή που ανοίγαμε έκθεση με τη συλλογή που μας είχε παραχωρήσει! Τέτοιος λαϊκισμός! Τελικά, κάναμε διπλές προσκλήσεις». Στο Μακεδονικό Μουσείο σήμερα βρίσκεται το μόνο τμήμα της συλλογής Ιόλα που πρόλαβε να σωθεί στην Ελλάδα. Η Μάρω Λάγια, πάντως, λέει ότι όταν ο Ιόλας επέστρεψε από μια σοβαρή εγχείρηση καρδιάς που έκανε στην Αμερική και βρέθηκε μαζί του στην Αγία Παρασκευή, είδε τα περισσότερα δωμάτια άδεια. «Η συλλογή χάθηκε πριν από τον θάνατό του. Η αδελφή του είχε προλάβει και είχε στείλει έξω ένα μεγάλο μέρος. Βλέποντας τους άδειους χώρους, μου είπε “παιδί μου, η σύγχρονη τέχνη πάει μπροστά, θα πάρουμε καινούργια”. Αλλά ούτε εμάς μας ήθελε η Νίκη. Προσπαθούσε να αποτρέψει τη δωρεά».

Με την Νίκη Στάιφελ είχε μια σχεδόν αρρωστημένη σχέση. Ενώ λάτρευαν ο ένας τον άλλον, καθημερινά βίωναν δραματικές συγκρούσεις. Κανένας δεν τολμούσε να τα βάλει μαζί της, αλλά ούτε και να πει κάτι εναντίον της στον ίδιο. Η γκαλερίστα Ελισάβετ Λύρα, η οποία σχετιζόταν από παιδί, λόγω του συλλέκτη πατέρα της, με τον Ιόλα, λέει «πάντως, μην ξεχνάμε ότι η Νίκη τον βοήθησε και με τους γάμους της… Αλλά τι συζητάμε τώρα, ο Ιόλας ήταν bigger than life. Εγώ του χρωστάω τα πάντα. Αισθανόταν την τέχνη εκατό φορές περισσότερο από όλους μας. Ξέρεις πόσο σημαντικός άντρας ήταν ο Ιόλας; Όταν οργάνωσα στο Βυζαντινό Μουσείο την έκθεση “Warhol Icon”, εντόπισα μια συνέντευξη στο “Flash Art”, όταν ετοίμαζαν οι δυο τους τον “Μυστικό Δείπνο” στο Μιλάνο. Ρωτάει ο δημοσιογράφος τον Γουόρχολ “Γιατί επιλέξατε να ζωγραφίσετε τον Μυστικό Δείπνο;” και απαντάει “Γιατί ο Ιόλας μου είπε να το κάνω”. Λίγο καιρό μετά πέθαναν και οι δυο».

Κατά τη Μανίτα Χατζηφωτίου, σύμβουλο έργων τέχνης, «μετά τον θάνατό του, πολλοί μεγάλοι καλλιτέχνες, εδώ και στο εξωτερικό, έμειναν στάσιμοι, σταμάτησαν να έχουν έμπνευση. Ενώ, σ’ ό,τι έβαζε εκείνος το χέρι του, γινόταν χρυσό». Η ίδια φωτίζει μια άλλη πτυχή. «Ήθελε να βάλει ένα παιδάκι στο Κολέγιο Αθηνών με την προϋπόθεση να δεχτούν κάποια έργα δωρεά. Κάποιο μέλος του διοικητικού συμβουλίου έδωσε μάχη, ώστε να μη δεχτούν».
 

Πέντε μήνες πριν από τον θάνατό του, ο Ιόλας έδωσε το παρών στον13^ο τακτικό ανακριτή για την υπόθεση αρχαιοκαπηλίας. Οκτώ χοντρόδετα ντοσιέ αποδείκνυαν την προέλευση όλων των αντικειμένων. Ο ανακριτής τον διαβεβαίωσε ότι θεωρούσε την υπόθεση λήξασα και ότι το μόνο που έπρεπε να κάνει ήταν να αποκαταστήσει το όνομά του στον Τύπο. Ουσιαστικά, ήταν σαν να είχε επαναπατρίσει 2.500 αρχαία. Ο Λαζόγκας προσθέτει επ’ αυτού: «Δεν βρήκαμε καμία συμπαράσταση από κανέναν δημοσιογράφο. Ο “αυριανισμός” είχε τρομερή δύναμη. Η Ελλάδα αδυνατούσε ακόμα να αντιληφθεί τα ανοίγματα της σκέψης και της αισθητικής, έτσι ώστε η παρέμβαση του Ιόλα να αποδώσει. Ο χώρος της τέχνης, που εγώ τον τοποθετώ πριν και μετά τον Ιόλα, έχασε πολλά εξαιτίας της κακής αντιμετώπισής του. Γιατί ήταν μια πολύπλευρη φυσιογνωμία και βαθύτατος γνώστης της τέχνης, με παγκόσμια εμβέλεια».

Ο Ιόλας μεταφέρθηκε στη Νέα Υόρκη ως ασθενής με AIDS. Η Νίκη διορίστηκε διαχειρίστρια της περιουσίας του. Οι γείτονες έβλεπαν τα φορτηγά να φορτώνουν μεγάλα κιβώτια. Μέσα στο σπίτι το πλιάτσικο θύμιζε εκείνο της Μαντάμ Ορτάνς στον Ζορμπά. Άνθρωποι της αυλής του και η Νίκη τραβούσαν από τα χέρια ο ένας του άλλου χαλιά, ρούχα, έπιπλα Αναφέρθηκαν διαρρήξεις. Τόσο η συλλογή όσο και η γκαρνταρόμπα του λεηλατήθηκαν. Τα αρχαία φυγαδεύονταν στο απέναντι σπίτι και κούτες έφευγαν ως οικοσκευή με προορισμό την κόρη της Σύλβια ντε Κουέβας στην Αμερική. Φυσικά, προτού τεθεί θέμα φόρου κληρονομιάς. Κάποιες κατασχέθηκαν στην αποθήκη της μεταφορικής εταιρείας. Ο βιογράφος του Σταθούλης λέει: «Θεωρώ ηθικό αυτουργό τον Φώτη Κουβέλη, ο οποίος, ως πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου, είχε οριστεί μεσεγγυούχος της περιουσίας και δεν έκανε τίποτα να την προστατεύσει».





Ο Ιόλας απεβίωσε στις 8 Ιουνίου 1987. Το μεγάλο ερωτηματικό παραμένει. Τι απέγιναν τα 10.000 έργα τέχνης; Σε ποιων τα χέρια κατέληξαν; Η πολιτεία, βέβαια, είχε κάνει ό,τι μπορούσε για να χάσει τη δωρεά. Η χώρα που είχε λατρέψει και στην οποία δώριζε τη συλλογή-έργο ζωής του για να δημιουργηθεί ένα κέντρο τέχνης είχε σχεδόν εκδικητικά αρνηθεί να πραγματοποιήσει το όραμά του.





Ο εικαστικός Ανδρέας Αγγελιδάκης εισέβαλε πριν από μερικά χρόνια στη ρημαγμένη έπαυλη της Αγίας Παρασκευής. «Είναι ένα σπίτι-θρύλος, που δεν έχει κανένα νόημα να το αποκαταστήσουμε. Συνδεόταν άμεσα με τη συλλογή. Χωρίς αυτήν είναι παράλογο να το επαναφέρουμε. Τι θα μπει στη θέση των λευκών βιβλίων ή εκεί όπου υπήρχαν χρυσές πόρτες; Βρήκα στο πάτωμα σκουπίδια και την προσωπική του ατζέντα. Στα υπόγεια σαπίζουν εξαιρετικοί κατάλογοι εκθέσεων. Αν είχε προλάβει να το κάνει κέντρο τέχνης, θα είχε αλλάξει όλη η ροή της ιστορίας της σύγχρονης τέχνης στην Ελλάδα».

Η βιογραφία του Αλέξανδου Ιόλα από τον Νίκο Σταθούλη κυκλοφορεί από την Οδό Πανός.

Gideon Sundbäck

(April 24, 1880 – June 21, 1954) was a Swedish-American ectrical engineer commonly associated with his work in the development of the zipper.^[1]

Ύβρις

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Η ύβρις ήταν βασική αντίληψη της κοσμοθεωρίας των αρχαίων Ελλήνων. Όταν κάποιος, υπερεκτιμώντας τις ικανότητες και τη δύναμή του (σωματική^[1], αλλά κυρίως πολιτική^[2], στρατιωτική^[3] και οικονομική^[4]), συμπεριφερόταν με βίαιο, αλαζονικό και προσβλητικό τρόπο απέναντι στους άλλους, στους νόμους της πολιτείας και κυρίως απέναντι στον άγραφο θεϊκό νόμο -που επέβαλλαν όρια στην ανθρώπινη δράση-, θεωρούνταν ότι διέπραττε «ὓβριν», δηλ. παρουσίαζε συμπεριφορά με την οποία επιχειρούσε να υπερβεί τη θνητή φύση του και να εξομοιωθεί με τους θεούς^[5], με συνέπεια την προσβολή και τον εξοργισμό τους.
Η βίαια, αυθάδης και αλαζονική αυτή στάση/συμπεριφορά, που αποτελούσε για τον αρχαίο ελληνικό κόσμο παραβίαση της ηθικής τάξης και απόπειρα ανατροπής της κοινωνικής ισορροπίας και γενικότερα της τάξης του κόσμου, πιστευόταν ότι (επαναλαμβανόμενη, και μάλιστα μετά από προειδοποιήσεις των ίδιων των θεών^[6]) οδηγούσε τελικά στην πτώση και καταστροφή του «ὑβριστοῦ»^[7] (ὓβρις > ὑβρίζω > ὑβριστής).
Αποδίδοντας την αντίληψη σχετικά με την ύβρη και τις συνέπειές της, όπως τουλάχιστον παρουσιάζεται στην αρχαιότερή της μορφή, με το σχήμα ὓβρις→ἂτη→νέμεσις→τίσις^[8] μπορούμε να πούμε ότι οι αρχαίοι πίστευαν πως μια «ὓβρις»^[9] συνήθως προκαλούσε την επέμβαση των θεών, και κυρίως του Δία, που έστελνε στον υβριστή την «ἂτην»^[10], δηλαδή το θόλωμα, την τύφλωση του νου. Αυτή με τη σειρά της οδηγούσε τον υβριστή σε νέες ύβρεις, ώσπου να διαπράξει μια πολύ μεγάλη α-νοησία, να υποπέσει σε ένα πολύ σοβαρό σφάλμα, το οποίο προκαλούσε την «νέμεσιν»^[11], την οργή και εκδίκηση δηλαδή των θεών, που επέφερε την «τίσιν»^[12], δηλ. την τιμωρία και τη συντριβή/καταστροφή του.
Από την κλασική εποχή και μετά, σε πολλές περιπτώσεις οι έννοιες Άτη, Δίκη και Νέμεσις φαίνεται να αποκτούν στη συνείδηση των ανθρώπων ισοδύναμη σημασία, αυτήν της θείας τιμωρίας.

Η λέξη ύβρις πέρα από τη λόγια νεοελληνική χρήση της με τις σημασίες «βρισιά» (κυρίως στον πληθυντικό αριθμό «ύβρεις») και συνακόλουθα «κάτι που θίγει την τιμή και την αξιοπρέπεια κάποιου» -οι οποίες είναι φυσιολογικές εξελίξεις της αρχαίας σημασίας-, αρκετές φορές χρησιμοποιείται και στην εποχή μας, σε πιο προσεγμένο επίπεδο λόγου, με την αρχαιοελληνική σημασία της για να χαρακτηρίσει ανάλογες αλαζονικές συμπεριφορές συνανθρώπων μας.

Πρωτογενείς πηγές [Επεξεργασία]

1. ↑ ἄνασσα, τοῖς ἄλλοισιν Ἀργείων πέλας ἵστω, καθ᾽ ἡμᾶς δ᾽ οὔποτ᾽ ἐκρήξει μάχη. Σοφοκλής, Αίας, 774-775
2. ↑ οὒ τοῦ κρατοῦντος ἡ πόλις νομίζεται; Σοφοκλής, Αντιγόνη, 738
3. ↑ εἰ δέ κε μὴ δώωσιν ἐγὼ δέ κεν αὐτὸς ἕλωμαι ἢ τεὸν ἢ Αἴαντος ἰὼν γέρας, ἢ Ὀδυσῆος ἄξω ἑλών·· ὃ δέ κεν κεχολώσεται ὅν κεν ἵκωμαι.Ομήρου Ιλιάς, Oxford University Press, Α 137-139
4. ↑ Ηρόδοτος, Ιστοριών α΄(Κλειώ), 30, 34.1
5. ↑ ὅστις ἀνθρώπου φύσιν βλαστὼν ἔπειτα μὴ κατ᾽ ἄνθρωπον φρονῇ. Σοφοκλής, Αίας, 760-761
6. ↑ ἐπεὶ πρό οἱ εἴπομεν ἡμεῖς, Ἑρμείαν πέμψαντες. Ομήρου Οδύσσεια, Oxford University Press, α 37-38
7. ↑ ἐκ γὰρ Ὀρέσταο τίσις ἔσσεται Ἀτρεΐδαο, ὁππότ᾽ ἂν ἡβήσῃ τε καὶ ἧς ἱμείρεται αἴης. ὣς ἔφαθ᾽ Ἑρμείας, ἀλλ᾽ οὐ φρένας Αἰγίσθοιο πεῖθ᾽ ἀγαθὰ φρονέων· νῦν δ᾽ ἁθρόα πάντ᾽ ἀπέτισεν. Ομήρου Οδύσσεια, Oxford University Press, α 40-43
8. ↑ ὓβρις γὰρ ἐξανθοῦσ’ ἐκάρπωσε στάχυν ἂτης, Αισχύλος, Πέρσαι, 821-822
9. ↑ Αισχύλος, Επτά επί Θήβας, έκδ. Herbert Weir Smyth, 423-446
10. ↑ πρέσβα Διὸς θυγάτηρ Ἄτη, ἣ πάντας ἀᾶται, οὐλομένη· τῇ μέν θ᾽ ἁπαλοὶ πόδες· οὐ γὰρ ἐπ᾽ οὔδει πίλναται, ἀλλ᾽ ἄρα ἥ γε κατ᾽ ἀνδρῶν κράατα βαίνει βλάπτουσ᾽ ἀνθρώπους. Ομήρου Ιλιάς, Oxford University Press, Τ 91-94
11. ↑ τοιοῖσδέ τοι λόγοισιν ἀστεργῆ θεᾶς ἐκτήσατ᾽ ὀργήν, οὐ κατ᾽ ἄνθρωπον φρονῶν. Σοφοκλής, Αίας, 776-777
12. ↑ Ζεῦ πάτερ, ἦ ῥα ἔτ᾽ ἔστε θεοὶ κατὰ μακρὸν Ὄλυμπον, εἰ ἐτεὸν μνηστῆρες ἀτάσθαλον ὕβριν ἔτισαν. Ομήρου Οδύσσεια, Oxford University Press, ω 351-352

Δευτερογενείς πηγές [Επεξεργασία]

1. A. Lesky, Ιστορία της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας, μετάφρ. Α. Τσοπανάκη, Αδελφοί Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 1985, 5η έκδ., σελ. 120, 194-196, 229, 356-357, 399, 401, 522, 831
2. C.M.Bowra, Οι τραγωδίες του Σοφοκλή, Αντιγόνη, Οιδίπους Τύραννος, μετάφρ. Αικ. Τσοτάκου-Καρβέλη, Κώδικας, Θεσσαλονίκη, 1990

Ανακτήθηκε από "http://el.wikipedia.org/w/index.php?title=%CE%8E%CE%B2%CF%81%CE%B9%CF%82&oldid=3010542"

U.S. Savage Imperialism, Part 4

The U.S., the Mideast, and the world, part four of a talk at Z Media Institute

By Noam Chomsky

PDF Version

Printer Friendly Version

March 2011

Change Text Size a- | A+

---

This series began with the December 2010 issue of Z Magazine. Parts one and two featured the text of Chomsky's talk; parts three and four are transcriptions of the Q&A that followed.

ZMI STUDENT: Do you think there should be a call for a national mobilization to fight climate change?

CHOMSKY: The climate change issue is a striking demonstration of the lethal effects of markets. Markets have certain properties. We don't actually have a market society. It's kind of a semi-market society, for one reason because the corporate sector knows it can appeal to the state and the state will come along and save it when it gets into trouble. So it's a state capitalist economy, with functioning market principles. Suppose you're the CEO of an energy corporation—or in the Chamber of Commerce, the big business lobby—you have certain interests as part of your institutional role in a market system. You have to maximize short term profit. You don't have any choice. That means you have to ignore what economists call externalities—that is, the effect of a transaction on others.

The externalities in the case of the financial system are called systemic risk. If Goldman Sachs makes a transaction, assuming they're well-managed, they have to take into account their own welfare. What they don't and cannot take into account is the risk that the whole system will collapse. That's a virtual guarantee of financial crises. That's why they keep repeating over and over again and getting worse and worse. It's not a big secret. You learn it in the first term of Economics 101. In the case of systemic risk, it's not an overwhelming problem because the powerful state will step in and rescue you and you'll end up being richer than before, as we've just seen.

Let's take climate change. The CEOs of corporations must follow the policy of ignoring externalities, which in this case happen to be the fate of the species. Not surprisingly, the people making those decisions are running huge propaganda campaigns to try to convince Americans that it's all a liberal hoax. They're trying to beat back any legislation that might do anything about it. Those same people know that it's a serious risk, that it might destroy what they own and the lives of their grandchildren or maybe great-grandchildren. As human beings they know that, but as CEOs they have to forget it and keep to the market principle of ignoring externalities—in this case, the fate of the species.

That's what we're facing. That's why there isn't any legislation and there isn't any national campaign—and there won't be as long as we permit this element of the market system to function.

It seems to be getting more and more difficult to have any kind of resistance against Israel's policies. Do you think organized protests here are the best way to go?

Protests, yes. But there are other actions being taken beyond protests—for example, a boycott of production from the Occupied Territories, and a lot of people are doing that. But there's more that can be done. There is an international solidarity movement. There's a lot of very good, courageous people participating in it. Also, as you may know, Amnesty International, during the Gaza attack, came out with a report calling on the U.S. to terminate all arms shipments to Israel because they're illegal under international law. They could have added that they're illegal under U.S. law as well. You cannot provide arms to a country except for defensive purposes. As I mentioned earlier, these were not defensive purposes—therefore, U.S. arms to Israel are illegal under international and U.S. law. The solidarity movement could pick that up and call for an arms embargo in obedience to U.S. law. That would be pretty serious for Israel. It would also be pretty serious for U.S. business—Lockheed Martin and the rest of them. One of the reasons they love Israel is because, whenever the U.S. provides $3 billion in military aid to Israel, it goes into their pockets. Also, when they sell Israel advanced weaponry the rulers of the Gulf States say, "we want some too." It's like a teaser in a department store. Then Lockheed can send a huge amount of second rate military equipment to Saudi Arabia, which they can't do anything with. That's a lot of money coming back to U.S. businesses.

Calling an arms embargo against Israel—and Egypt, the second largest recipient of U.S. aid—makes a lot of sense.

How resistant is the U.S. to a nuclear weapons-free zone?

One of the main things that came out of the non-proliferation treaty conference in May was an international call for a nuclear weapons-free zone in the Middle East. If the U.S. had any interest in ending nuclear proliferation, if Obama believed a word he was saying, he would be calling for a nuclear weapons-free zone all over the world. It's not a complete solution to nuclear proliferation, but it's a pretty significant step.

Instead, the U.S. is doing the exact opposite. In this case, the Administration was caught. It couldn't come out openly and say, "No, we don't want a nuclear weapons-free zone." So what they did was agree with the world and say, "Yes, we want a nuclear weapons-free zone in the Middle East, but it has to wait until there's a comprehensive peace treaty." Okay, that means, until the Messiah comes because the U.S. can block a comprehensive peace treaty as it has been doing for the last 35 years. The U.S. further stated that it's not going to institute anything that either restricts Israel's nuclear activities or that calls upon major powers—meaning the U.S.—to reveal what they know about Israeli nuclear facilities.

It's worth bearing in mind that the U.S. and Britain have a unique commitment to a nuclear weapons-free zone in the Middle East—for reasons that apparently can't be articulated. When the U.S. and Britain invaded Iraq, they tried to construct a thin legal cover by appealing to a UN Security Council Resolution from 1991—Resolution 687—which calls on Saddam Hussein to eliminate his weapons of mass destruction programs. That was the pretext for the invasion, which was pretty well exploded. What is of interest is that Article 14 of that resolution commits the signers to establishing a nuclear weapons-free zone in the Middle East. That means the U.S. and Britain, over all other countries, are formally committed to this. But they can get away with ignoring this because the media and the educated classes keep quiet. But that doesn't mean we have to keep quiet. We can say, "You are committed to a nuclear weapons-free zone and your efforts to evade it cannot be tolerated."

If it was instituted, it would mitigate and perhaps even eliminate any possible threat that Iran might pose—not much of a threat, as I mentioned earlier. That would be a very positive step, but the U.S. is blocking it.

Remember that the Obama administration is blocking other nuclear weapons-free zones at the same time. This also doesn't get reported, but it's very important. Take Africa, for example. After many years of negotiations, it finally reached an agreement on a nuclear weapons-free zone. There's only one hang up. The U.S. won't allow it. Africa includes an island in the Indian Ocean, Diego Garcia. It was a British territory. On U.S. orders, the British expelled the population and turned it into one of the main U.S. military bases. It's a military base the U.S. uses to bomb the Middle East and Central Asia. The U.S. stores nuclear weapons there, which will increase under the Obama administration. In fact, in December the Navy announced that it was sending a submarine tender to Diego Garcia to accommodate nuclear submarines with nuclear tipped missiles. Also, Obama announced that he is sending what are called bunker busters—the most lethal weapon in the arsenal of short-range nuclear weapons—designed for attacking Iran.

So the U.S. will not allow the African nuclear weapons-free zone because it wants to use it for nuclear weapons. The same thing is happening in the South Pacific. The South Pacific countries also reached an agreement on a nuclear weapons-free zone. At first it was blocked by France because it wanted to use its island possessions for testing nuclear weapons. After the French carried out those tests, the U.S. blocked it because the U.S. island possessions are being used for storing nuclear weapons for submarines.

The most important nuclear weapons-free zone is the Middle East and it's a major issue. There was a call after a non-proliferation treaty conference in May for a follow-up conference in 2012, I think, to focus on the issue. At that time, the U.S. is going to be in a bind because the entire world will be calling for a nuclear weapons-free zone, which would not only include Israel, but U.S. forces deployed to the region. Obama's new strategic posture, if you read it carefully, says the U.S. won't use nuclear weapons against non-nuclear weapons states—with an exception: Iran or anybody else in our way.

This is a major issue. Those who want to do something about nuclear proliferation should be focusing on this.

Do you support cultural and academic boycotts?

Only under special circumstances, for example, adherence to apartheid (in South Africa) or institutional participation in the occupation (by Israeli universities). In the case of Israel, there is also a serious tactical question. If you want to be serious about any action, you first have to ask yourself, "Am I carrying this out because I want to feel good or because I care about the victims?" Maybe the Weathermen in the 1960s felt good breaking windows, but that wasn't helping the Vietnamese. In fact, the Vietnamese didn't like it. What they wanted was peaceful demonstrations. But it felt good to break windows; it felt like they were doing something.

The same thing is true of this—forgetting all questions of principle. If you decide to boycott Tel Aviv University, why not boycott Harvard or MIT? They are guilty of far worse crimes. The hypocrisy is so blatant that it easily turns into a weapon for the most hard line elements—as has happened. If you're serious about activism, then you have to think seriously about tactics. You can't just follow them because they make you feel good, you have to follow them because it's going to help the victims, not harm them.

You've touched on environmental catastrophe. People are wondering what to do. Is it a technical problem that we need to solve or is it a social problem?

It's both. The details you can argue about, but there's hardly any serious doubt that anthropogenic climate change is taking place and that it could have a very serious effect. Probably the most far reaching technical problem is to find ways to use solar energy—the one ultimate renewable resource for energy on earth. I'm not technically competent to judge the specific ideas that are being developed about it, but I know people in the engineering department at MIT who are serious scientists who think, for example, that it's feasible to put receptors in space that can provide solar energy without interference from the earth's atmosphere and to use microwaves and other techniques to get it to earth and distribute it. That, or something like it, will have to be part of the solution.

On the other hand, there are serious social problems. In the U.S., particularly, it's worth remembering that there have been massive social engineering projects since WWII to drive the economy toward inefficient use of fossil fuels. In fact, some major corporations were brought to court and fined for conspiracy.

The U.S. used to have a pretty efficient electrical rail system. You used to be able to get around New England, for example, by electric rail. Los Angeles, which is now a transportation monstrosity, had a very efficient electric rail system. All of these things were destroyed by very conscious state-corporate programs to drive the economy toward wasteful use of fossil fuels.

Another massive social engineering project was to drive the population out of the cities into the suburbs. I don't object to living in the suburbs, In fact, I do. But from the point of view of the economy, it's just crazy as it's now organized. You can't live in the suburbs without having two cars in a family.

There are also racist issues. For example, there was a proposal in the 1970s to extend the subway system out to the western suburbs of Boston where I live. This would have saved people a couple of hours of commuting time every day. But people—fairly progressive—apparently preferred to spend two hours fighting traffic jams rather than face the threat that some black kid from Dorchester might walk around their town center. So no subway. These social problems exist all over the country and they have to be dealt with. You cannot have a society geared to the maximum waste of fossil fuels and expect it to survive.

Is there any value in continuing convergence activism at the G-20 gathering and others like it?

I think it could be used to educate about what's called globalization. Globalization is an ideological notion not a descriptive one. The term means "international integration." The strongest proponents of international integration are the people who meet at the World Social Forum. These are people from all over the world from all walks of life who are interested in international integration.

They're called "anti-globalization." The reason is the terminology has been appropriated by the powerful. So for them globalization means investor rights agreements—NAFTA, for example. But we don't have to accept that. We should say, "We're the ones who favor globalization. We think international integration is a great thing, but it should be in the interest of people, not investors." I think G-20 demonstrations can press that message. It means attacking the propaganda system right at its core.

Could you speak a bit about the racist laws inside Israel?

That's a very interesting topic. The most extreme of them are the land laws inside Israel, which, in various ways, place about 90 percent of the country in the hands of an organization which is by law and by its contract with the State of Israel required to act solely in the interests of people "of Jewish race, religion, and origin." The organization, the Jewish National Front, is a tax-free institution in the U.S. No one's supposed to talk about this, but it's totally outrageous.

There is a civil libertarian movement in Israel, which finally, in 2000, managed to get the High Court in Israel to consider these laws. The Court concluded that they are untenable because you can't have a law that blocks 90 percent of the land from Arab and non-Jewish citizens. So they struck it down. It was in reference to a particular case where a middle class Arab family wanted to move into a Jewish town and the town rejected their application on the grounds of the land laws. Six years after the court decision, the family was allowed to move in. That's the only case I know of when the law's been applied.

The question of apartheid arises often in talking about the Occupied Territories. I don't think it's the right term because it's much worse than apartheid. As I described at the beginning of my talk, they don't want Bantustans, they want people out. It's settler colonialism, getting rid of the indigenous population. The U.S. is the prime settler colonial society. Australia's another. Most imperialist countries leave the population there and try to rule over them and exploit them. Settler colonialism, the most savage kind, exterminates them.

Z

---

Noam Chomsky is professor of linguistics (Emeritus) at MIT and author of dozens of books and articles, mainly focused on U.S. foreign policy, as well as linguistics. His most recent books include: Failed States (Owl Books, 2007) and Hopes and Prospects (Haymarket Books, 2010).