COURBET - ΡΕΑΛΙΣΜΟΣ

Je tiens aussi que le peinture est un art essessiellment concret et ne peut consister que dans la representation des choses reelles et existantes. C’ est une langue toute physique, qui se compose, pour mots, de tous les objets visibles. Un objet abstrait, pour mots, de tous les objets visibles. Un objet abstraut, non visible, non existant, n’est pas du domaine de la peinture. L’imagination dans l’art consiste a savoir trouver l’ expression la plus complete d’ une chose existante mais jamais a supposer ou a creer cette chose meme.

 

GUSTAVE COURBET

 

ΟΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΕΣ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

 Gustave Courbet: Επιστολή προς ομάδα φοιτητών

Με τη βοήθεια του δημοσιογράφου Castagnary, ο Courbet έγραψε και δημοσίευσε την παρούσα επιστολή απαντώντας σε αίτημα ορισμένων φοιτητών που αποσύρθηκαν από την Ecole για να διαμαρτυρηθούν για τις μεθόδους της. Αν και ο Courbet δεν άνοιξε κανένα σχολείο, συνήθιζε να δίνει οδηγίες και κριτική στους φοιτητές για περίπου ένα χρόνο σε ένα ενοικιαζόμενο στούντιο, όπου το μοντέλο ήταν συνήθως άλογο ή ταύρος που κρατούσε ένας χωρικός.

Κύριοι και αγαπητοί φίλοι, Παρίσι, 25 Δεκεμβρίου 1861

 Θέλετε να ανοίξετε ένα στούντιο ζωγραφικής στο οποίο μπορείτε να συνεχίσετε ελεύθερα την καλλιτεχνική σας εκπαίδευση και είστε αρκετά ευγενικοί ώστε να επιθυμείτε να το τοποθετήσετε κάτω από την καθοδήγησή μου. Πριν δώσω κάποια απάντηση, πρέπει να είμαστε σαφείς σχετικά με την έννοια αυτής της λέξης KΑΘΟΔΗΓΗΣΗ. Δεν μπορώ να δεχθώ για μένα τη σχέση  του καθηγητή και του μαθητή μαζί σας.
 Θα ήθελα να σας εξηγήσω αυτό που είπα πρόσφατα στο Συνέλευση του Ανβέρ: Δεν έχω και δεν μπορώ να έχω φοιτητές.
Εγώ που πιστεύω ότι κάθε καλλιτέχνης πρέπει να είναι ο δάσκαλος του εαυτού του, δεν μπορώ να σκεφτώ ότι θα γίνω καθηγητής.
Δεν μπορώ να διδάξω την τέχνη μου, ούτε την τέχνη οποιασδήποτε σχολής, διότι αρνούμαι ότι η τέχνη μπορεί να διδαχθεί και επειδή, με άλλα λόγια, υποστηρίζω ότι η τέχνη είναι εντελώς ατομική και το ταλέντο κάθε καλλιτέχνη είναι μόνο το αποτέλεσμα της δικής  του  έμπνευσης και της δικής του μελέτης της παράδοσης.
 Επιπλέον, λέω ότι η τέχνη ή το ταλέντο ενός καλλιτέχνη μπορεί να είναι (κατά την άποψή μου) μόνο τα  μέσα από την εφαρμογή των προσωπικών του ικανοτήτων στις ιδέες και τα αντικείμενα της εποχής που ζει.
 Ιδιαίτερα, η τέχνη στη ζωγραφική μπορεί να αποτελείται μόνο από την αναπαράσταση αντικειμένων που είναι ορατά και απτά στον καλλιτέχνη.
 Ο χρόνος δεν μπορεί να απεικονιστεί παρά μόνο από τους δικούς του καλλιτέχνες. Θέλω να πω από τους καλλιτέχνες που έζησαν κατά τη διάρκεια αυτή. Πιστεύω ότι οι καλλιτέχνες ενός αιώνα είναι εντελώς ανίκανοι  στην   απεικόνιση των αντικειμένων ενός προηγούμενου ή ενός μελλοντικού αιώνα, με άλλα λόγια να ζωγραφίζουν είτε το παρελθόν είτε το μέλλον.
Υπό αυτήν την έννοια αρνούμαι την έννοια της ιστορικής τέχνης όπως εφαρμόζεται στο παρελθόν. Η ιστορική τέχνη είναι, από την ουσία της, σύγχρονη. Κάθε εποχή πρέπει να έχει τους καλλιτέχνες της, οι οποίοι θα την εκφράσουν και θα την απεικονίσουν για το μέλλον. Μια εποχή που δεν μπόρεσε να εκφραστεί μέσα από τους δικούς της καλλιτέχνες, δεν έχει το δικαίωμα να εκφράζεται από εξωγενείς καλλιτέχνες. Αυτό θα ήταν η παραποίηση της ιστορίας.
Η ιστορία μιας εποχής τελειώνει με την ίδια την εποχή και με εκείνους τους εκπροσώπους της που την εξέφρασαν. Δεν γίνεται  οι νέες εποχές  να προσθέσουν κάτι στην έκφραση των παρελθόντων εποχών, να μεγαλοποιούν ή να ωραιοποιούν το παρελθόν. Αυτό που υπήρξε υπήρξε. Είναι καθήκον του ανθρώπινου πνεύματος να ξεκινά πάντα εκ νέου, πάντα στο παρόν, λαμβάνοντας ως σημείο εκκίνησης αυτό που έχει ήδη επιτευχθεί. Δεν πρέπει ποτέ να ξεκινήσουμε κάτι ξανά, αλλά πάντα να πηγαίνουμε από τη σύνθεση στη σύνθεση, από το συμπέρασμα στο συμπέρασμα.
Οι αληθινοί καλλιτέχνες είναι αυτοί που αναλαμβάνουν την εποχή τους ακριβώς στο σημείο στο οποίο μεταφέρθηκε από τις προηγούμενες γενιές. Το να πηγαίνεις πίσω είναι να μην κάνεις τίποτα, να εργάζεσαι χωρίς αποτέλεσμα, είναι σαν να μην έχεις  καταλάβει ούτε να έχεις επωφεληθεί τίποτα από τα διδάγματα του παρελθόντος. Αυτό εξηγεί γιατί όλα τα αρχαϊκά σχολεία πάντοτε τέλειωσαν καταλήγοντας να είναι  τα πιο άχρηστα σύνολα.
Πιστεύω επίσης ότι η ζωγραφική είναι μια ουσιαστικά ΧΕΙΡΟΠΙΑΣΤΗ τέχνη και μπορεί να αποτελείται μόνο από την αναπαράσταση ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΥΠΑΡΚΤΩΝ  αντικειμένων. Είναι μια εντελώς φυσική γλώσσα που έχει ως λέξεις όλα τα ορατά αντικείμενα και ένα αντικείμενο ΑΦΗΡΗΜΕΝΟ, αόρατο και ανύπαρκτο, δεν είναι μέρος
 Του τομέα της  ζωγραφικής ». Η φαντασία στην τέχνη συνίσταται στη γνώση του πώς να βρούμε την πληρέστερη έκφραση ενός υπάρχοντος αντικειμένου, αλλά ποτέ στo να  υποθέσουμε ή να  δημιουργήσουμε το ίδιο το αντικείμενο. 
 Η ομορφιά είναι στη φύση και στην πραγματικότητα συναντάται στις πιο ποικίλες μορφές. Μόλις βρεθεί, ανήκει στην τέχνη ή μάλλον στον καλλιτέχνη που είναι σε θέση να το αντιληφθεί. Μόλις η ομορφιά είναι πραγματική και ορατή, έχει τη δική της καλλιτεχνική έκφραση. Αλλά η τεχνητότητα δεν έχει καμία δραστηριότητα που να ενισχύει αυτήν την έκφραση. Δεν μπορεί να εισέλθει σε αυτό χωρίς να διακινδυνεύσει τη στρέβλωση και την επακόλουθη εξασθένιση. Η ομορφιά που βασίζεται στη φύση είναι ανώτερη από όλες τις καλλιτεχνικές συμβάσεις.
Εδώ είναι η βάση των ιδεών μου στην τέχνη. Με τέτοιες ιδέες, το να ανοίξουμε ένα σχολείο στο οποίο θα διδάσκονταν συμβατικές αρχές θα ήταν σαν να επιστρέφουμε στις ατελείς και βαρετές περιγραφές που μέχρι τώρα κατεύθυναν  παντού τη σύγχρονη τέχνη.
Δεν μπορεί να υπάρξει σχολείο, υπάρχουν μόνο ζωγράφοι. Τα σχολεία υπηρετούν μόνο στην έρευνα σχετικά με τις αναλυτικές διαδικασίες της τέχνης. Κανένα σχολείο δεν μπορεί να οδηγήσει στη σύνθεση μεμονωμένα. Η ζωγραφική δεν μπορεί, χωρίς να πέσει στην αφαίρεση, να επιτρέψει σε μια συγκεκριμένη πτυχή της τέχνης να κυριαρχήσει, είτε πρόκειται για σχέδιο, χρώμα, σύνθεση, είτε οποιαδήποτε από τις άλλες πολλαπλές πτυχές των οποίων το σύνολο συνιστά αυτή την τέχνη. Επομένως δεν μπορώ να προσποιηθώ ότι θα ανοίξω ένα σχολείο στο οποίο θα πλάθω μαθητές, να διδάξω αυτή ή εκείνη τη μερική παράδοση της τέχνης.

Μπορώ μόνο να εξηγήσω στους καλλιτέχνες, οι οποίοι θα είναι οι συνεργάτες μου και όχι οι μαθητές μου, τη μέθοδο σύμφωνα με την οποία, κατά τη γνώμη μου, γίνεται ένας ζωγράφος που έχω κι ο ίδιος ακολουθήσει απ΄την αρχή της σταδιοδρομίας μου, αφήνοντας στον καθένα την πλήρη κατεύθυνση της δικής του  ατομικότητας, την πλήρη ελευθερία της προσωπικής του έκφρασης στην εφαρμογή αυτής της μεθόδου. Η ίδρυση ενός κοινού εργαστηρίου, φέρνοντας στο νου τις καρποφόρες συνεργασίες των εργαστηρίων της Αναγέννησης, μπορεί σίγουρα να είναι χρήσιμη για την επίτευξη αυτού του στόχου και να συμβάλει στο άνοιγμα της φάσης της σύγχρονης ζωγραφικής. Για να το πετύχω, θα προσφέρω τον εαυτό μου με προθυμία σε ό, τι επιθυμείτε από μένα.

Δικός σας με όλη μου την καρδιά.

 GUSTAVE COURBET

ΕΓΧΩΡΙΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

ΜΠΟΡΑ ΕΙΝΑΙ ΘΑ ΠΕΡΑΣΕΙ  (μικροκείμενα)

 

Απορούσε που δεν μπορούσε να τον φτάσει.ενώ εκείνος πήγαινε αργά, αυτός αγκομαχώντας, ιδρωμένος, δρασκελούσε τα χαντάκια, περνούσε πάνω απ΄τις σχάρες

των ομβρίων υδάτων, σκαρφάλωνε σε χαμηλούς φράκτες, τίποτα.όλο και προπορευόταν εκείνος κι αυτός ασθμαίνοντας ερχόταν από πίσω. Αποφάσισε στο τέλος ν΄αλλάξει τακτική.άρχισε να πηδά, να κάθεται οκλαδόν,να μαζεύει το σώμα του όπως κάνουνε οι γάτες να ορμά και σχεδόν να αιωρείται επ΄ολίγον, το πρόσεξε πως μπορούσε κι αυτό να το κάνει ύστερα από αρκετή προπόνηση.στο τέλος κατάφερε να μειώσει την απόσταση στο ελαχιστο, αυτό που λεμε απόσταση αναπνοής, ναι, σχεδόν ένοιωθε την ανάσα του στον πρωϊνό αέρα, μύριζε τον ιδρώτα του, να,έτσι να κανε και θα τον άγγιζε, θα τον γράπωνε απ΄τον ώμο, θα τούλεγε, σ΄έπιασε ωρέ, τι νόμιζες θα μου ξεφύγεις; Κι ο άλλος, μειδιώντας αδιόρατα, θα του ξέφευγε γλιστρώντας απαλά απ΄το γράπωμά του και προχωρώντας το ίδιο σταθερά και μπροστά κι ας ένοιωθε την ανάσα του πια μέσα στα ρουθούνια του να τον γαργαλά και να του ξεσηκώνει το πεπτικό του σύστημα.στο τελος καταλαβε το ματαιο των προσπαθειών του, στάθηκε, άναψε τσιγάρο, κι ο άλλος στάθηκε τώρα, τον περίμενε ίσως,μάλλον του άρεσε που κάποιος επιτέλους τον ακολουθούσε, δεν αισθανότανε στο εξής μόνος, έκανε κι αυτός τσιγάρο, ο εαυτος του σκέφτηκε μάλλον θάναι, κι όχι κανένας ξένος όπως είχε πριν νομίσει, το συνήθισε κι αυτό κι άλλαξε ρότα,μπόρα είναι είπε χαμηλόφωνα, θα περάσει όπως τόσα άλλα...

ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ

ΠΙΚΡΕΣ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ

 

Σιγά σιγά ξεχνάμε τις λέξεις της παιδικής μας ηλικίας.φεύγουνε και πάνε σε χαμηλά αμπάρια της μνήμης.δεν καταστρέφονται τελείως απ΄τη λήθη.με την πρώτη ευκαιρία ανασύρονται,με το πρώτο συναπάντημα επιστρέφουν.όμως από μόνες τους αποσύρονται.αυτό είναι φυσιολογικό.διότι η γλώσσα δεν είναι μια λειτουργία από μόνη της.είναι άμεσα συνδεδεμένη με τον άλλο,συνδυάζεται και ζωντανεύει εν τη ομιλία,εν τη συναντήσει, στην ομάδα ζει και αναπτύσσεαι, κι όταν τα πράματα αλλάζουν, αποσύρονται λέξεις, υποχωρούν,δίνουν τη θέση τους σε άλλες,σβύνουν, ανανεώνονται,συμμορφώνονται με τα νέα δοδομένα.το λεξιλόγιο σήμερα των παιδιών άλλαξε σε σχέση με το παλιό.εξ΄άλλου σήμερα η εικόνα παρίσφρυσε και εκτόπισε τον λόγο σε πολλές περιπτώσεις. Το μυαλό των παιδιών πλέον ελέγχεται, κυοφορείται η νέα γενεά των ηλιθίων,των υπάκουων ατόμων,των καταναλωτικών όντων της σημερινής ακραίας καπιταλιστικής ιδεολογίας.

ΟΔΥΣΣΕΙΑ - Νεοκλής Κυριάκου

Για κείνον λέγε Μούσα τον πολύτροπο
Που τράβηξε πολλά, το κάστρο σαν εκούρσεψε
Το ξακουστό της Τροίας.και γνώρισε πολλές στον κόσμο
Πολιτείες και τις γνώμες τους, κι έπαθε πολλά στα πέλαγα
μεσ την ψυχή του, πεθυμώντας τόσο να σώσει τους συντρόφους του
Και πίσω να τους φέρει.


Ἄνδρα μοι ἔννεπε, Μοῦσα, πολύτροπον, ὃς μάλα πολλὰ
πλάγχθη, ἐπεὶ Τροίης ἱερὸν πτολίεθρον ἔπερσε·
πολλῶν δ’ ἀνθρώπων ἴδεν ἄστεα καὶ νόον ἔγνω,
πολλὰ δ’ ὅ γ’ ἐν πόντῳ πάθεν ἄλγεα ὃν κατὰ θυμόν,
ἀρνύμενος ἥν τε ψυχὴν καὶ νόστον ἑταίρων.

Μια μικρή απόπειρα να μεταφράσω, εγώ ο ταπεινός
Ένα κομματάκι απ΄το φοβερό αυτό έπος. Θέλω να δείξω πως
Με λίγη μελέτη, δεν είναι αδύνατο ακόμα και σ΄ένα κοινό
θνητό να αναγνώσει και να καταλάβει το ποίημα ετούτο.